[Mới Nhất] Phương pháp giáo dục Montessori cho trẻ từ 0-3 tuổi

Ba năm đầu đời là giai đoạn cần được chú ý bởi trẻ có nhiều sự thay đổi mạnh mẽ về thể chất, tâm lý, tư duy và nhận thức. Vậy áp dụng Montessori 0 – 3 tuổi mang lại lợi ích gì? Đâu là cách áp dụng phương pháp hiệu quả? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết thông tin để có câu trả lời đúng nhất qua nội dung bài viết dưới đây.

• Tìm hiểu về sự thay đổi tâm lý ở trẻ 0-3 tuổi
• Lợi ích của áp dụng Montessori cho trẻ 0-3 tuổi
• Cách áp dụng phương pháp Montessori cho trẻ
• Một ngày học Montessori của con tại Sakura Montessori như thế nào?

Trẻ từ 0-3 tuổi thay đổi như thế nào?

Giai đoạn từ 0 – 3 tuổi là quãng thời gian quan trọng mà trẻ có nhiều sự thay đổi về thể chất và tâm sinh lý. Ba năm đầu đời chính là giai đoạn cơ bản nhất trong quá trình phát triển của mỗi người. Vậy từ 0 – 3 tuổi trẻ có những sự thay đổi như thế nào?

>> Đọc thêm: Trẻ từ 0-6 tuổi phát triển như thế nào?

1. Thay đổi thể chất

Đặc điểm thay đổi đầu tiên là thể chất, các yếu tố cân nặng, chiều cao… của trẻ chuyển biến liên tục theo từng tháng. Mỗi trẻ có sự phát triển khác nhau, trong đó giai đoạn đầu có những bé có sự gia tăng vượt bậc 1.000g/tháng, mỗi tháng trung bình tăng từ 100 – 150g. Khi trẻ 3 tuổi bé có thể đạt mốc cân nặng từ 12 – 17kg. Về chiều cao trẻ có thể tăng từ 1,0 – 1,5cm/tháng, phần lớn các bé đạt 90 – 95cm khi 3 tuổi.

>> xem thêm: Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ 0-6 tuổi

Hệ tiêu hóa trẻ hoàn thiện và có sự phát triển tốt, từ việc chỉ ăn sữa mẹ bé hấp thụ được những loại thức ăn đa dạng hơn. Trẻ hình thành và mọc đủ răng, khi 3 tuổi có thể nhai và cắn xé thức ăn.

Khả năng vận động của trẻ được rèn luyện và dần hoàn thiện từ lẫy, trườn, bò, đứng, đi… Ngón tay hoạt động nhanh nhẹn và khéo léo có thể cầm nắm thành thạo và thực hiện những động tác tinh tế. Trẻ không ngừng khám phá, tìm hiểu thế giới xung quanh và đạt sự biến đổi mạnh mẽ về thể chất.

2. Thay đổi tâm lý 

Những thay đổi tâm lý trong giai đoạn từ 0 – 3 tuổi bao gồm từ bắt chước hành vi đến tự độc lập trong các hoạt động. Từ 0 – 1 tuổi bé chủ yếu quan sát và làm theo người lớn. Trên 1 tuổi trẻ bắt đầu thích làm việc 1 mình, chơi theo ý mình, thể hiện cái tôi độc lập.

Chúng ta thấy trẻ bắt đầu quan tâm, khám phá đến thế giới xung quanh, quan sát đồ vật, đồ chơi, không gian, sờ vào cây cỏ… Trẻ biết thể hiện những cảm xúc như vui, buồn, hờn giận, thích thú. Nhiều khi con có những cảm xúc chống đối khi cảm thấy không hài lòng, không thoải mái như la hét, cáu gắt. Bé xuất hiện những tò mò về mọi thứ, đặt câu hỏi, thắc mắc thậm chí bắt bẻ người lớn.

>> Những thay đổi tâm lý có thể dẫn tới những giai đoạn khủng hoảng của con

• Khủng hoảng tuổi lên 2
• Khủng hoảng tuổi lên 3

3. Thay đổi tư duy, nhận thức

Sự phát triển về thể chất, tâm lý của giai đoạn 0 – 3 tuổi có ảnh hưởng rõ rệt đến sự thay đổi về tư duy và nhận thức của trẻ. Trẻ nhận thức thế giới qua tri giác, cảm giác và lĩnh hội dần ngôn ngữ. Ba năm đầu đời là thời kỳ trẻ phát triển 2 hình thái chú ý và ghi nhớ đảm bảo cho sự nhận thức đầy đủ về môi trường xung quanh.

>> Đọc thêm: Khám phá 5 lĩnh vực chủ chốt của phương pháp Montessori

Ở giai đoạn 0 – 3 tuổi trẻ cảm nhận thế giới chủ yếu thông qua các hoạt động với các loại đồ vật. Kết hợp với ngôn ngữ giúp bé tích lũy những khái niệm đầu tiên và dần mở rộng sự hiểu biết của mình.

6 lợi ích của phương pháp Montessori cho trẻ 0-3 tuổi

Căn cứ và những thay đổi về thể chất, tâm lý, tư duy và nhận thức của trẻ trong 3 năm đầu đời, phương pháp Montessori có chương trình phù hợp để bé phát huy tốt nhất tiềm năng của mình. Phương pháp này đã mang lại nhiều lợi ích cho trẻ:

1. Học được kỹ năng cơ bản

Các hoạt động cho trẻ giai đoạn 0 – 3 tuổi tưởng chừng như đơn giản nhưng cần có sự rèn luyện và hướng dẫn đúng cách. Chương trình giáo dục sớm Montessori được thiết kế phù hợp với nhịp độ phát triển tự nhiên của trẻ. Bé nhanh chóng tiếp thu và thực hiện để tự phục vụ nhu cầu của chính bản thân mình.

Những công việc trẻ lên 3 có thể thực hiện như tự đi vệ sinh, tự đeo dép, tự chọn quần áo, tự đeo ba lô… Thông qua sự hướng dẫn và trợ giúp đúng cách, trẻ tự thực hiện thành thạo các kỹ năng cơ bản. Những kỹ năng này đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nên sự tập trung, kiên trì và tự lập của trẻ sau này.

2. Tăng cường khả năng vận động

Trong những năm đầu đời trẻ cần được vận động, vận động là nền tảng để hoàn thiện kỹ năng và tính cách cho bé. Vì vậy giáo dục sớm cho trẻ bằng phương pháp Montessori không chỉ giúp trẻ phát triển tốt về thể chất, tích cực khám phá thế giới, mà còn tăng cường sự sáng tạo.

>> Đọc thêm: Sự tôn trọng được thể hiện như thế nào trong môi trường Montessori?

Khi trẻ tự thực hiện một loạt hoạt động cụ thể như lấy đồ chơi, chơi đồ chơi và sắp xếp về vị trí cũ sau khi chơi xong, bé đã hoàn thành 1 chuỗi vận động. Hoàn thành chu trình làm việc, từ đó giúp trẻ hình thành nên ý thức, tính trách nhiệm, sự trật tự… Bé biết tự quyết định lựa chọn hoạt động cho mình, tìm hiểu cái gì, nhận thức được sự đúng sai.

3. Tiếp thu kiến thức hiệu quả

Giai đoạn 0 – 3 tuổi là thời kỳ trẻ tiếp xúc, làm quen với thế giới xung quanh, tiếp thu nhanh kiến thức một cách đơn giản. Giai đoạn mà bé định hình được nhân cách và hình thành nên các kỹ năng trong tương lai.

Chương trình Montessori 0 – 3 tuổi đã được nghiên cứu và trang bị hệ thống kiến thức thích hợp. Từ đó trẻ được hỗ trợ, phát triển đạt mức tăng trưởng tốt nhất ở cả thể chất, tri thức. Bên cạnh đó bé hình thành sự gắn kết, tình yêu thương với mọi người xung quanh.

4. Phát triển ngôn ngữ

Phát triển ngôn ngữ là việc làm thường xuyên và cần thiết trong suốt cuộc đời mỗi người, bởi nó gắn với sự phát triển của con người. Phương pháp Montessori chú trọng đến vấn đề phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ 0 – 3 tuổi.

Thông qua giáo dục sớm Montessori trẻ được học toàn diện các phương diện nghe, nói, đọc, viết… Các hoạt động kể chuyện, đọc sách, nói chuyện từ cha mẹ, thầy cô với trẻ giúp các bé phát triển ngôn ngữ toàn diện.

5. Phát triển tốt giác quan

Ba năm đầu đời là giai đoạn trẻ tiếp tục phát triển và hoàn thiện các giác quan của cơ thể. Phương pháp giáo dục Montessori 0 – 3 tuổi tập trung vào phát triển tốt 5 giác quan cho trẻ thông qua những giáo cụ trực quan đa dạng.

Hệ thống giáo cụ trực quan Montessori đa dạng và đầy tính sáng tạo. Mỗi loại giáo cụ khác nhau giúp bé hình thành và phát triển thính giác, thị giác, vị giác, xúc giác và khứu giác. Từ đó trẻ cảm nhận rõ ràng hơn về thế giới xung quanh, các giác quan trở nên tinh tế. Kết hợp với việc học ngôn ngữ, trí não trẻ ngày càng được rèn luyện và phát triển một cách hiệu quả hơn.

6. Nâng cao nhận thức, phát huy tiềm năng 

Giai đoạn 0 – 3 tuổi trí tuệ trẻ tiếp nhận kiến thức giống như chụp ảnh và ghi nhớ lên não bộ. Montessori 0 – 3 tuổi giúp trẻ trau dồi, tu dưỡng niềm đam mê tìm tòi, khám phá thế giới thông qua các hoạt động tự do.

Montessori không áp đặt mà tạo cho trẻ độc lập trong không gian riêng để tạo điều kiện phát huy tiềm năng sẵn có. Đây chính là nền tảng tốt cho sự phát triển tư duy trong những giai đoạn tiếp theo.

7. Nâng cao kỹ năng xã hội

Kỹ năng xã hội là một yếu tố quan trọng đóng vai trò lớn trong sự thành công của mỗi người. Montessori định hướng cho trẻ nhận biết những hành động tích cực, học cách ứng xử với mọi người. Phương pháp giúp xây dựng cho trẻ niềm tin về khả năng của bản thân, giúp trẻ tự tin mỗi khi xuất hiện. Môntessori xây dựng nền móng vững chắc về kỹ năng, tri thức chuẩn bị hành trang cho trẻ vững bước vào cuộc sống.

Giới thiệu lớp học Montessori 0 – 3 tuổi

Lớp học Montessori 0 – 3 tuổi có được bố trí kỹ lưỡng về không gian, màu sắc, giáo cụ, đồ chơi… đảm bảo cho quá trình học tập, tìm tòi, sáng tạo của trẻ.

1. Giáo cụ Montessori 0-3

Giáo cụ Montessori là phương tiện hữu ích và cần thiết hỗ trợ cho sự phát triển vận động tinh, vận động thô của trẻ trong 3 năm đầu đời. Các loại giáo cụ được thiết kế phù hợp với đặc điểm thể chất, tâm sinh lý của bé trong giai đoạn này. Đặc biệt khi chọn đồ chơi hay giáo cụ montessori 0 – 3 tuổi tự làm cũng cần chú ý đến nguyên liệu an toàn cho sức khỏe.

• Giáo cụ cho trẻ dưới 1 tuổi: Đây là giai đoạn phát triển thính giác, vận động cầm nắm nên chọn đồ chơi phát ra âm thanh và kích thước phù hợp cho tay bé. Khi trẻ tập ngồi các loại đồ chơi vặn, xoay tăng cường sự chuyển động tay sẽ có lợi với trẻ. Ví dụ: các loại bóng, xúc xắc, quả chuông nhạc…
• Giáo cụ, đồ chơi cho trẻ từ 1 – 3 tuổi: Đồ chơi, giáo cụ cho giai đoạn trẻ 1 – 3 tuổi là những món đồ đơn giản, đa dạng màu sắc giúp trẻ phát triển kỹ năng nguyên nhân – hệ quả, phát triển vận động. Đây là giai đoạn trẻ tự vận động, tự tìm kiếm đồ chơi do đó người lớn nên chơi cùng hoặc quan sát trẻ để đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó cần hướng dẫn trẻ cách sắp xếp đồ chơi gọn gàng sau khi chơi xong. Một số món đồ chơi, giáo cụ phù hợp cho giai trọng 1 – 3 tuổi có thể kể đến như tranh tô màu, bóng nhún, đồ chơi thí nghiệm, cầu bập bênh, xà đu đa năng…

2. Trang trí lớp học Montessori 0-3

Trang trí lớp học Montessori cho trẻ từ 0 – 3 tuổi cần được chuẩn bị cẩn thận theo đúng tiêu chuẩn. Thiết kế không gian lớp an toàn, giúp bé dễ tiếp cận với các đặc điểm sau:

• Không gian lớp học mở, yên tĩnh: Phòng Montessori được thiết kế mở, đầy đủ ánh sáng tự nhiên, khuyến khích trẻ vận động, tăng cường sự sáng tạo. Không gian phòng yên tĩnh khuyến khích sự tập trung cho trẻ, tránh xa các vật dụng công nghệ, các thiết bị điện tử không cần thiết.
• Không gian an toàn: Phòng Montessori cần được chuẩn bị tốt đảm bảo sự an toàn cho trẻ. Tạo điều kiện cho trẻ tự do khám phá, vui chơi, học hỏi mà người lớn không phải lo lắng về các vấn đề rủi ro.
• Đơn giản trong thiết kế: Trang trí lớp học Montessori cho trẻ 0 – 3 tuổi ưu tiên các gam màu trung tính nhằm mang lại cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng. Thiết kế phòng đơn giản khiến trẻ ít bị phân tâm, nâng cao khả năng tập trung cho bé.
• Bố trí giáo cụ, học cụ trong tầm với của trẻ: Trong phòng học cụ Montessori 0 – 3 tuổi cần chọn lựa loại phù hợp, sắp xếp khoa học, gọn gàng trên giá kệ và vừa tầm với của trẻ. Tạo điều kiện cho bé tự chọn, tự lấy mà không cần sự hỗ trợ. Không bày quá nhiều đồ chơi, không giữ lại đồ không còn chơi nữa để giữ sự hứng thú tìm tòi, khám phá của trẻ.

4 cách áp dụng phương pháp giáo dục sớm Montessori cho trẻ từ 0 – 3 tuổi

Montessori cho trẻ từ 0 – 3 tuổi áp dụng một số phương pháp giáo dục sớm đúng chuẩn và phù hợp với lứa tuổi. Cụ thể:

1. Sử dụng giáo cụ Montessori

Giáo cụ, học cụ Montessori 0 – 3 tuổi là trợ thủ đắc lực không thể thiếu cho quá trình giáo dục sớm cho trẻ. Giáo cụ, công cụ này giúp trẻ học được nhiều môn học khác nhau như toán học, khoa học, ngôn ngữ, âm nhạc… Từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện các giác quan, thể chất, tư duy, trí tuệ của mình.

Để đa dạng hóa, chúng ta có thể sử dụng giáo cụ Montessori 0-3 tự làm phục vụ cho các bài học, trò chơi giúp trẻ hứng thú học tập. Từ đó tiếp cận với chương trình học một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Ví dụ: Một số tên giáo cụ Montessori 0-3 có thể kể đến như bảng bận rộn, tranh tô màu, tạo hình con vật, tạo hình số…

2. Cho trẻ tự do di chuyển, khám phá

Ngay từ khi mới sinh đến trước khi trẻ đến trường cha mẹ chính là giáo viên giáo dục và dạy dỗ con. Cha mẹ không nên bó hẹp, giữ gìn con trong không gian nhỏ vì lo sợ con té ngã, tổn thương… Với trẻ mới sinh hãy để con thoải mái vận động tay chân khi bé thức.

Khi bé lớn hơn hãy cho bé khám phá thế giới trong tầm quan sát của người lớn. Hãy để trẻ tự do di chuyển trong khoảng không riêng an toàn và trẻ có thể thoải mái vận động, tự tin hơn mà không gặp sự ngăn trở.

3. Giao tiếp thường xuyên với trẻ

Chương trình, giáo án Montessori 0 – 3 tuổi không yêu cầu quá phức tạp hay phải chuẩn bị nhiều thứ. Đơn giản là người lớn hãy thường xuyên giao tiếp với trẻ mọi lúc, mọi nơi. Việc trò chuyện diễn ra ở bất cứ lúc nào như khi thay tã, cho bé ăn, khi bé lấy đồ, khi bé tắm… Từ đó tăng cường khả năng phát triển ngôn ngữ, gắn kết tình cảm.

Khi nói chuyện với trẻ hãy sử dụng ngôn từ chính xác, ngữ điệu nhẹ nhàng. Hãy nhớ mọi ngôn ngữ, cử chỉ của người lớn đều là tấm gương để trẻ học tập. Cần thể hiện sự tôn trọng với bé, giúp con mở rộng vốn từ vựng phong phú, đa dạng và hình thành phong thái giao tiếp chuẩn mực.

4. Cùng học tập, cùng làm việc

Giáo dục trẻ 0 – 3 tuổi theo phương pháp Montessori bao gồm cả việc cùng học tập, cùng làm việc với con. Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ hãy nói với con thông qua những việc mình làm cho bé như “mình đi ngủ nào” “mẹ tắm cho con nhé” “bố thay tã cho con bây giờ đây”… Hãy để những công việc đơn thuần này trở thành cơ hội giáo dục cho trẻ ngay từ khi con mới chào đời, con cảm nhận được sự yêu thương, quan tâm của cha mẹ.

Khi bé lớn hơn, cha mẹ thầy cô hãy để con cùng tham gia và những việc con có thể làm. Tiến tới người lớn cho trẻ tự thực hiện việc chăm sóc cá nhân như thay quần áo, đánh răng, rửa mặt… Từ đó trẻ hình thành khả năng tự lập, ít dựa dẫm.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao nên áp dụng phương pháp Montessori sớm cho trẻ từ 0 – 3 tuổi? 

Cha mẹ nên áp dụng giáo dục sớm Montessori 0 – 3 tuổi bởi đây là phương pháp được đánh giá cao mang lại nhiều hiệu quả. Montessori rèn luyện tính tự giác, tự lập giúp trẻ hình thành khả năng tự tiếp cận thế giới xung quanh không cần sự trợ giúp. Khi trẻ khám phá những điều mới mẻ, trẻ tăng cường hoạt động, phát triển thể chất.

Montessori đề cao tính cá nhân, tôn trọng sự khác biệt của mỗi trẻ, qua đó trẻ có cơ hội khám phá khả năng tiềm ẩn của bản thân, nuôi dưỡng niềm đam mê và sở thích, được tự do trải nghiệm và khám phá. Từ đó cha mẹ sớm phát hiện năng lực của trẻ để có hướng phát triển phù hợp.

2. Thiết kế phòng học Montessori cho trẻ 0 – 3 tuổi tại nhà cần chú ý những gì? 

Để thiết kế phòng học Montessori cho trẻ từ 0 – 3 tuổi tại nhà, cha mẹ nên chọn không gian yên tĩnh, đầy đủ ánh sáng và tránh xa các thiết bị điện tử không cần thiết. Nên bố trí cho trẻ phòng riêng hoặc góc riêng trang trí đơn giản, màu sắc trang nhã. Chọn lựa các loại đồ chơi, giáo cụ phù hợp với lứa tuổi sắp xếp gọn gàng trên các giá kệ và phân loại theo các lĩnh vực khác nhau như toán học, địa lý, giác quan… Nên bố trí 1 tấm thảm để trẻ trải ra khi chơi và gấp gọn lại khi không sử dụng.

3. Bố trí đồ chơi trong phòng theo phương pháp Montessori càng nhiều càng tốt đúng không? 

Việc bố trí đồ chơi Montessori trong phòng quá nhiều khiến trẻ choáng ngợp dẫn đến hạn chế khả năng lựa chọn hoạt động vui chơi, học tập của trẻ. Hãy bắt đầu bằng việc lựa chọn những món đồ phù hợp với lứa tuổi, những đồ trẻ yêu thích và sắp xếp vừa tầm với của trẻ. Những đồ chơi bé không thích, không chơi nữa nên loại bỏ để đảm bảo trẻ không bị phân tâm và tập trung vào đúng những món đồ chơi mà mình yêu thích.

Trên đây là những chia sẻ về phương pháp giáo dục sớm Montessori 0 – 3 tuổi. Hi vọng những cha mẹ có thêm các thông tin tham khảo hữu ích để quyết định chọn lựa và xây dựng môi trường sống và học tập tạo điều kiện cho trẻ có khỏi đầu tốt nhất để phát triển toàn diện.