Quan niệm trẻ nhỏ nên để tự do không cần dạy dỗ của ông bà ta khi xưa đã không còn phù hợp trong thời đại hiện nay. Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh, ba mẹ áp dụng tốt phương pháp giáo dục sớm cho con đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển sau này. Trong bài viết này, Sakura Montessori sẽ cùng ba mẹ tìm hiểu
- Giáo dục sớm cho trẻ là gì?
- Tại sao nên giáo giục sớm cho con?
- Tổng hợp 5 phương pháp giáo dục sớm phổ biến hiện nay
1. Giáo dục sớm cho trẻ là gì?
Giáo dục sớm là gì? Khái niệm này đã được Tổ chức Giáo dục Liên Hợp Quốc UNESCO đưa ra như sau:
“Giáo dục sớm là việc giáo dục trong thời kỳ trẻ từ 0 – 8 tuổi. Đây là giai đoạn não bộ có sự phát triển vượt trội, việc giáo dục sẽ tạo nền tảng cơ bản cho sự phát triển cả về thể chất lẫn tư duy sau này của trẻ.”
Mục đích của giáo dục sớm cho trẻ không chỉ là để chuẩn bị hành trang cho trẻ đi học mà tập trung vào sự phát triển của trẻ, xây dựng nền tảng vững chắc cho việc học tập suốt đời.
2. Có nên giáo dục sớm cho trẻ không?
Trẻ nhỏ giai đoạn từ 0 – 8 tuổi là độ tuổi vàng khi mà trí não của trẻ phát triển nhanh và mạnh nhất, thậm chí khả năng học hỏi còn tốt hơn cả người trưởng thành. Cùng với đó, trẻ luôn thích thú khám phá mọi thứ xung quanh mọi lúc, mọi nơi.
Vì thế nếu được giáo dục tốt phù hợp với sự phát triển của trẻ sẽ có thể kích thích trẻ sớm phát huy những năng khiếu, thế mạnh của bản thân. Ngược lại nếu ba mẹ không chú ý giáo dục trẻ sớm thì tương lai, khả năng tiếp thu của trẻ kém hơn và sự phát triển trí tuệ cũng chậm lại.
Ông bà ta khi xưa thường quan niệm rằng không cần thiết phải giáo dục cho trẻ khi còn quá nhỏ mà cần tạo điều kiện để trẻ vui chơi thoải mái nhất. Tuy nhiên đây là quan điểm không phù hợp, khiến trẻ bỏ lỡ giai đoạn học hỏi tốt nhất trong đời, gây ra nhiều hệ lụy cho tương lai. Các chuyên gia khuyên rằng, ba mẹ cần có nhận thức đúng về tầm quan trọng của giáo dục sớm và thực hiện nghiêm túc.
Những lợi ích mà giáo dục sớm cho trẻ đem lại có thể kể đến như:
- Lợi ích kích thích não bộ trẻ phát triển tốt nhất, thậm chí còn thay đổi được cả kết cấu não bộ.
*nguồn: Vaefa.edu.vn
Những kết quả nghiên cứu đã chứng minh, trẻ được giáo dục sớm đúng cách có tế bào não phát triển phức tạp hơn, số lượng phân tử RNA trong tế bào não cao hơn những trẻ khác. Đây là nguyên nhân giúp những trẻ này trở nên thông minh, khả năng ghi nhớ, học tập đều nhanh và hiệu quả.
- Lợi ích kích thích trẻ đam mê học hỏi, thích thú khám phá tìm tòi
Chắc hẳn tình trạng sống không biết đam mê của bản thân, học tập và làm việc một cách thụ động là thực trạng hiện nay của không ít bạn trẻ. Một phần nguyên nhân là do giáo dục sớm mới phổ biến thời nay, trẻ em thời xưa ít được giáo dục sớm đúng cách.
Giai đoạn trẻ từ 0 – 8 tuổi vừa tiếp xúc với thế giới nên ham muốn được tìm tòi, học hỏi, khám phá mọi thứ xung quanh vô cùng mạnh mẽ. Hơn thế nữa, đến hơn 100 tỷ tế bào thần kinh của trẻ cùng hoạt động khiến trẻ khám phá, lý giải những điều mới lạ xung quanh không biết mệt mỏi.
Như vậy, trẻ được tiếp xúc sớm với hoạt động giáo dục sẽ kích thích trẻ có đam mê, học hỏi, là nền tảng quan trọng cho quá trình học tập suốt đời.
- Lợi ích giúp trẻ phát triển toàn diện
Việc giáo dục sớm cho trẻ không phải là nhồi ép kiến thức, bắt trẻ học thuộc hay ghi nhớ những kiến thức quá khả năng. Các phương pháp giáo dục sớm đều được thực hiện theo hình thức dạy mà chơi, trẻ sẽ có điều kiện phát triển toàn diện cả về thể chất và tinh thần.
3. Các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ hiệu quả nhất
Hiện nay có rất nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ với ưu nhược điểm khác nhau nhưng SMIS sẽ chia sẻ 5 phương pháp được đánh giá là hiệu quả, tối ưu nhất.
Phương pháp Montessori – Tối ưu sự phát triển toàn diện cho trẻ mầm non
Montessori là phương pháp giáo dục sớm nổi tiếng nhất, đang được áp dụng tại nhiều quốc gia. Người sáng lập ra phương pháp này là bà Maria Montessori – một chuyên gia lĩnh vực giáo dục, triết học và nhân văn. Bà đã xây dựng và hoàn thiện phương pháp Montessori trong giáo dục trẻ, tập trung tạo dựng môi trường học tập thân thiện, chuyên nghiệp để trẻ phát hiện tiềm năng sớm.
Đã có rất nhiều ba mẹ và nhà trường sử dụng phương pháp này cho trẻ và đạt được nhiều kết quả tốt, trẻ phát triển một cách trông thấy. Một trong những trường tiên phong cho việc áp dụng phương pháp này là Sakura Montessori. Trường đã có rất nhiều lứa học sinh mầm non có đầu ra chất lượng, hãy xem thử xem trẻ đã thay đổi như thế nào khi áp dụng phương pháp giáo dục sớm Montessori:
Theo tiến sĩ, nhà giáo dục Maria Montessori, sáu năm đầu đời là giai đoạn “vàng” trong tiến trình phát triển tự nhiên của trẻ, được đặc trưng bởi đặc điểm “trí tuệ thẩm thấu”. Vì vậy, phương pháp giáo dục Montessori tận dụng tối đa thời điểm này để kích thích sự tự học hỏi nhằm phát triển giác quan, khả năng ngôn ngữ, thể lực và tiếp thu kiến thức, văn hóa.
Một số điểm nổi bật của phương pháp Montessori có thể kể đến như:
- Giáo dục phù hợp theo độ tuổi: dựa trên sự phát triển của trẻ ở mỗi độ tuổi mà xây dựng chương trình học. Montessori chủ yếu hướng đến trẻ độ tuổi 3 – 5 tuổi được giáo dục để phát triển ngôn ngữ, nhận thức, kỹ năng vận động,…
- Trẻ là trung tâm: Trẻ được đặt ở vị trí trung tâm trong chương trình giáo dục, mục tiêu hướng đến sự phát triển phù hợp với tiềm năng, đặc điểm của mỗi trẻ.
- Khuyến khích trẻ tham gia vui chơi, hợp tác với mọi người: Trẻ được lựa chọn tham gia hoạt động mong muốn để có hứng thú và được khuyến khích hợp tác với bạn bè để vượt qua thử thách.
- Trẻ được kích thích sáng tạo, mở rộng tư duy.
- Giúp trẻ nâng cao tinh thần tự giác, kỷ luật: các chương trình dạy chú trọng để trẻ phát triển tính tự giác, kỷ luật, xây dựng thói quen gọn gàng ngăn nắp.
- Để trẻ trải nghiệm theo cách riêng: Trẻ được tạo điều kiện trải nghiệm những tình huống thực tế và tự tìm ra cách giải quyết riêng.
Ngoài ra, đặc điểm chính của phương pháp giáo dục Montessori là nhấn mạnh tới vai trò của tính tự lập, sự tự do trong khuôn khổ cho phép. Theo đó, giáo viên Montessori sẽ trao quyền cho trẻ. Trẻ có thể tự lựa chọn hoạt động học tập yêu thích, tự do bày tỏ quan điểm, tư tưởng của mình… và luôn được tôn trọng điều đó. Cho nên, phương pháp Montessori cũng sẽ bồi dưỡng và giúp trẻ phát huy những kỹ năng mềm và đức tính tốt như sự chủ động động, tự lập, sự tôn trọng, tính kỷ luật và tinh thần hợp tác linh hoạt…
Phương pháp Glenn Doman
Phương pháp Glenn Doman được đặt tên theo người sáng lập – Giáo sư Glenn Doman nổi tiếng ở Brazil nhờ nhiều cống hiến của ông cho trẻ em trên toàn thế giới. Phương pháp giáo dục sớm của ông có nhiều ưu điểm, hiện được áp dụng trên hơn 180 quốc gia trên thế giới.
Ở phương pháp này, trẻ được kích thích khả năng ghi nhớ, tư duy logic, khả năng phân tích vấn đề nhờ các phương tiện học liệu như Dot Card, Flashcard.
Phương pháp Reggio Emilia
Phương pháp Reggio Emilia do một nhà tâm lý học xây dựng, lấy trẻ đặt ở vị trí trung tâm và xây dựng các chương trình giáo dục xung quanh nhằm tạo điều kiện để trẻ sáng tạo, có suy nghĩ riêng của mình.
Áp dụng giáo dục sớm Glenn Doman, trẻ được khuyến khích đưa ra ý kiến, thắc mắc của mình với thầy cô, cha mẹ, anh chị để có lời giải đáp. Trẻ cũng được khuyến khích tham gia trải nghiệm để có sự yêu thích, mong muốn tìm tòi khám phá.
Trên đây là những thông tin cơ bản về các phương pháp giáo dục sớm nổi tiếng trên thế giới và được ứng dụng ở nhiều trường mầm non tại Việt Nam. Quý Phụ huynh có thể một số trường mầm non như Sakura Montessori nổi bật với phương pháp Montessori, trường mầm non Kidzone với mô hình giáo dục HighScope hay trường Quốc tế Nhật Bản với ứng dụng thành công phương pháp Shichida…
Phương pháp giáo dục sớm HighScope – Kích thích trẻ học tập chủ động
Phương pháp giáo dục sớm HighScope được ứng dụng nhiều ở Mỹ và các quốc gia Châu Âu, được đánh giá là phương pháp dạy con khoa học. Phương pháp này hướng tới khơi gợi tinh thần chủ động, tự tìm tòi, niềm đam mê học hỏi của trẻ.
Phương pháp giáo dục sớm HighScope khá phổ biến ở Mỹ và các nước phương Tây, được nghiên cứu bởi Quỹ nghiên cứu giáo dục; một tổ chức phi lợi nhuận độc lập; được thành lập vào năm 1970 với trụ sở chính tại Ypsilanti, Michigan, Hoa Kỳ. Đến nay phương pháp giáo dục HighScope đã trở thành một trong những mô hình giáo dục sớm cho bậc học mầm non nổi tiếng nhất thế giới.
Phương pháp giáo dục sớm HighScope nhấn mạnh vào việc “cá nhân học tập chủ động”. Do đó, tại lớp học, trẻ sẽ chủ động lựa chọn và thực hiện theo kế hoạch của riêng mình. Trẻ có cơ hội tiếp cận với thế giới xung quanh dựa trên chính những trải nghiệm cá nhân của mình. Đồng thời, phương pháp HighScope cũng mang đến cho trẻ những hoạt động nhóm lớn, nhỏ nhằm tạo ý thức cộng đồng trong trẻ ngay trong giai đoạn mầm non.
Giáo viên sẽ là những người đồng hành, cung cấp cho trẻ sự hỗ trợ về kiến thức, tình cảm…
Từ việc học tập chủ động, chính trẻ sẽ đạt được các kỹ năng và kiến thức trong các lĩnh vực xã hội, thể chất và học thuật; đồng thời trở nên độc lập, có trách nghiệm với các hành động của mình, sẵn sàng ứng phó với những thay đổi tương lai.
8 lĩnh vực mà phương pháp giáo dục HighScope tiếp cận giáo dục cho trẻ bao gồm:
- Ngôn ngữ, giao tiếp.
- Toán học
- Tiếp cận học tập
- Phát triển xã hội, cảm xúc
- Phát triển thể chất, sức khỏe
- Nghệ thuật, sáng tạo
- Học tập quy tắc xã hội
- Khoa học, công nghệ
Theo kết quả thống kê, khoảng 70% trẻ được giáo dục theo HighScope đạt chỉ số IQ trên 90 khi 5 tuổi.
Phương pháp giáo dục sớm Shichida – Hỗ trợ trẻ phát triển trí óc, thể chất, tinh thần
Phương pháp giáo dục sớm Shichida là phương pháp giáo dục bắt nguồn từ Nhật Bản, ra đời từ những năm 1960 của thế kỷ XX, được đặt tên theo chính người đã sáng lập ra phương pháp – giáo sư Makota Shichida (1929-2009).
*Nguồn: Toppy
Những bài học của phương pháp giáo dục sớm Shichida đề cao về sự cân bằng của hai bán cầu não. Cho nên, nội dung các bài học thường xoay quanh ca hát, đọc thơ, xem hình ảnh, nhìn flashcard… Hệ thống bài học đa dạng này sẽ giúp trẻ mở rộng kiến thức, tăng cường khả năng xử lý linh hoạt từ não bộ của trẻ mầm non.
Ngoài ra, phương pháp giáo dục sớm Shichida cũng tập trung vào các lĩnh vực giáo dục thể chất, giáo dục dinh dưỡng và giáo dục tinh thần cho trẻ để đảm bảo mỗi bạn nhỏ đều phát triển đồng đều, đạt được sự tối ưu trí tuệ, thể chất và tinh thần.
4. Một số câu hỏi thường gặp
Có nên áp dụng giáo dục sớm cho trẻ không?
Có thể thấy, giáo dục sớm cho trẻ đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ trong tương lai, là phương pháp được các chuyên gia khuyến khích áp dụng. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả, ba mẹ cần hiểu và lựa chọn được phương pháp giáo dục sớm phù hợp với con.
Cha mẹ sẽ gặp những khó khăn gì khi áp dụng giáo dục sớm cho trẻ tại nhà?
Nhiều cha mẹ khi tìm hiểu và áp dụng giáo dục sớm cho trẻ tại nhà gặp nhiều khó khăn như:
Cố ép trẻ học dẫn đến phản tác dụng
Dạy con nói chung và giáo dục sớm cho trẻ nói riêng là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, đồng hành của cha mẹ. Nếu cha mẹ nóng vội, đòi hỏi kết quả sớm ở con, đứa trẻ sẽ sinh ra cảm giác sợ hãi, thích chống đối.
Không tạo được hứng thú cho trẻ
Mặc dù trẻ từ 0 – 6 tuổi có mong muốn tìm tòi, khám phá mọi thứ xung quanh lớn nhưng cũng rất nhanh chán. Điều cha mẹ cần là kiên trì hướng dẫn, đồng hành cùng con để con hòa nhịp với trò chơi và có được hứng thú.
Có nên chọn trường mầm non áp dụng phương pháp giáo dục sớm?
Giáo dục sớm cho con đặc biệt quan trọng ở giai đoạn trẻ đi học trường mầm non bởi lúc này trẻ đã có những nhận thức nhất định, dễ dàng tiếp thu và học hỏi hơn giai đoạn trước đó.
Cha mẹ giáo dục sớm cho con tại nhà do ít thời gian nên thường không hiệu quả bằng giáo dục thường xuyên tại trường học. Hơn nữa, không ít phụ huynh còn mơ hồ, chưa áp dụng tốt giáo dục sớm cho con trong khi các trường mầm non áp dụng bài bản, chuyên nghiệp, có chương trình rõ ràng bám sát lộ trình học của con.
Vì vậy việc chọn trường mầm non áp dụng phương pháp giáo dục sớm là cần thiết nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho con học tập, phát triển. Một trong số những trường tốt ba mẹ nên cân nhắc là Trường Mầm Non Sakura Montessori (SMIS) – đơn vị tiên phong trong áp dụng phương pháp giáo dục sớm Montessori tại Việt Nam.
Hy vọng qua bài viết này Quý Phụ huynh đã có cái nhìn tổng quan nhất về các phương pháp giáo dục sớm để lựa chọn cho mình một phương pháp giáo dục tối ưu, giúp con phát triển toàn diện và bền vững nhất.
Quý Phụ huynh có thể tìm đọc thêm những thông tin giáo dục bổ ích hỗ trợ việc nuôi dạy con cái thành công trên website của Sakura Montessori – Sakuramontessori.edu.vn nhé!
