Kinh nghiệm cho bé ăn dặm kiểu Nhật: Thực đơn cho trẻ mới bắt đầu

Chọn phương pháp cho trẻ ăn dặm đóng vai trò quan trọng đến hiệu quả quá trình ăn dặm của con. Hiện nay có nhiều phương pháp khác nhau, nhưng nhiều cha mẹ áp dụng thực đơn kiểu Nhật cho con. Dưới đây Sakura Montessori tiết lộ kinh nghiệm cho bé ăn dặm kiểu Nhật đúng chuẩn ngay từ đầu và giúp trẻ sớm tự lập ăn uống và phát triển toàn diện. Hay cùng chúng tôi tìm hiểu phương pháp và quy trình ăn dặm này ngay sau đây nhé.

Giới thiệu về phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

Nhật Bản nổi tiếng là quốc gia có nền giáo dục tiên tiến, nuôi dạy trẻ thông minh, khỏe mạnh và tự lập. Các phương pháp giáo dục trẻ của Nhật luôn được phụ huynh tại nhiều nước nghiên cứu và học tập. Ăn dặm kiểu Nhật là một trong số những kiến thức được nhiều phụ huynh Việt nam quan tâm, tìm hiểu và áp dụng. Vậy phương pháp ăn dặm này như thế nào?

1. Thế nào là phương pháp ăn dặm kiểu Nhật?

Ăn dặm kiểu Nhật là phương pháp cho trẻ ăn dặm có nguồn gốc từ Nhật Bản. Phương pháp này hướng đến mục tiêu giúp trẻ ăn uống ngon miệng, vui vẻ và giúp con tiêu hóa tốt. Đồng thời thông qua quá trình ăn dặm trẻ được rèn luyện thói quen ăn uống tự lập từ sớm và ăn theo nhu cầu của bản thân, không bị ép buộc.

Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật giúp trẻ được thử nhiều loại hương vị khác nhau từ các loại thực phẩm như rau củ quả, thịt cá tôm… Trẻ sớm phân biệt được mùi vị thức ăn, phòng ngừa tình trạng lười ăn, biếng ăn. Phương pháp không yêu cầu sử dụng thực phẩm từ Nhật. Cha mẹ có thể sử dụng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe của bé, giúp con ăn ngon miệng và phát triển khỏe mạnh.

2. Ưu điểm của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

Với bất kỳ phương pháp ăn dặm nào đều có ưu điểm và tồn tại nhược điểm. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cũng có những ưu và nhược điểm nhất định. Nắm vững các thông tin này giúp cha mẹ vận dụng vào thực tế cho con ăn dặm đạt hiệu quả hơn.

Ưu điểm của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

• Trẻ ăn dặm kiểu Nhật được tập làm quen với món ăn từ mịn đến thô, từ lỏng đến đặc nên sớm hình thành khả năng ăn thô theo từng giai đoạn.
• Trẻ được ăn riêng từng loại thức ăn, làm quen với mùi vị của nhiều loại thực phẩm, kích thích vị giác phát triển tốt.
• Cha mẹ sớm nhận biết lại thức ăn mà trẻ yêu thích hoặc thức ăn gây dị ứng cho con (nếu có).
• Trẻ được trang bị kỹ năng cầm nắm, nhai nuốt tốt dần lên theo từng giai đoạn khác nhau, từ đó kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
• Trẻ được tôn trọng nhu cầu và sở thích ăn uống, nâng cao khả năng tự lập, nhanh chóng tự ngồi ăn 1 mình mà không cần sự hỗ trợ của cha mẹ.
• Hạn chế tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ do quá trình chế biến thực phẩm không sử dụng nhiều chất béo.

>>Xem thêm: Nên cho trẻ ăn dặm theo phương pháp nào? Lời khuyên từ chuyên gia

Nhược điểm của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

• Cha mẹ cần đầu tư nhiều thời gian xây dựng thực đơn và chế biến món ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ
• Cần đầu tư bộ đồ nấu ăn và cho trẻ ăn dặm riêng
• Giai đoạn đầu khi trẻ làm quen với ăn dặm con có thể ăn được ít nên không tăng cân như trẻ ăn dặm bằng phương pháp truyền thống.

3. Thực phẩm thích hợp cho trẻ ăn dặm kiểu Nhật

Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng trở lên nên bắt đầu với những loại thực phẩm dưới đây:

• Các loại bột: Theo chuẩn ăn dặm kiểu Nhật không sử dụng bột, trẻ sẽ bắt đầu ăn dặm với cháo loãng nấu theo tỉ lệ tùy giai đoạn phát triển. Tuy nhiên cha mẹ có thể linh hoạt sử dụng các loại bột như bột sữa, bột ngọt, bột ăn liền cho trẻ. Chế biến bột cần chú ý đồ nhuyễn mịn, độ loãng tương tự sữa mẹ trong giai đoạn trẻ làm quen.
• Cháo rây: Cháo rây là loại cháo được sử dụng phổ biến khi cho trẻ ăn dặm kiểu Nhật. Món cháo được nấu từ cháo trắng tỉ lệ 1 gạo : 10 nước, kết hợp với các thực phẩm khác sau đó rây mịn. Cháo rây bổ sung dưỡng chất cần thiết trong giai đoạn đầu trẻ tập ăn. Qua giai đoạn sau cha mẹ sẽ chế biến cháo với tỉ lệ khác để tăng độ thô cho con.
• Nước dashi: Nước dashi là nước dùng không thể thiếu nếu cho trẻ ăn dặm theo kiểu Nhật. Đây là loại nước được nấu từ các loại rau củ theo nhiều công thức khác nhau. Sau khi sơ chế rau củ, chúng ta sẽ cho vào nấu trong khoảng 30 – 40 phút và tách lấy phần nước dùng để cho vào nấu bột hay cháo cho trẻ.
• Thực phẩm thuộc 4 nhóm dinh dưỡng thiết yếu: Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ cần cân bằng dinh dưỡng 4 nhóm thực phẩm gồm nhóm bột đường (gạo, ngũ cốc, bột mì…), nhóm chất béo (dầu, bơ, mỡ…), nhóm chất đạm (tôm, cá trứng, sữa, đỗ, lạc, vừng…), vitamin và khoáng chất (rau củ quả)

>>Xem thêm: 7 cách giúp trẻ ăn dặm ngon miệng hứng thú, cha mẹ nhàn tênh

Nguyên tắc áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

Ăn dặm kiểu Nhật là phương pháp ăn dặm khoa học, đòi hỏi cha mẹ cần nắm vững các kiến thức cơ bản trước khi áp dụng cho trẻ. Để đảm bảo hiệu quả của phương pháp này, ngoài hiểu quy trình, chúng ta cần bỏ túi các nguyên tắc khi xây dựng thực đơn, chế biến món ăn và cho con ăn dặm. Cụ thể:

• Đa dạng món ăn, cân bằng thực phẩm thuộc 4 nhóm dinh dưỡng thiết yếu: Việc thay đổi thực đơn, đa dạng món ăn và cách chế biến giúp bé hứng thú, tránh cảm giác nhàm chán. Đồng thời đảm bảo việc cung cấp đủ dưỡng chất, năng lượng cần thiết, cơ thể trẻ dễ dàng hấp thu.
• Cho trẻ ăn nhạt, ăn từ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều: Hãy cho trẻ làm quen từ 1 nhóm thực phẩm đến nhiều nhóm, từ lỏng đến đặc. Ngoài ra, nấu ăn cho bé nhạt, không nên thêm gia vị muối, đường với trẻ dưới 1 tuổi. Đồng thời, phụ huynh đừng quên cân bằng giữa lượng sữa và thức ăn bởi sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính cho trẻ.
• Không xay nhuyễn thức ăn: Một trong những nguyên tắc quan trọng trong kinh nghiệm cho bé ăn dặm kiểu Nhật là không xay thức ăn. Chúng ta chỉ sử dụng rây làm mịn, cối giã thức ăn cho con.
• Tôn trọng trẻ: Rất nhiều cha mẹ gặp phải sai lầm với nguyên tắc này, do không yên tâm khi con ăn ít nên thường ép trẻ ăn. Với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật trẻ được ăn theo nhu cầu, khi con không muốn ăn cha mẹ sẽ dọn dẹp thức ăn.
• Tạo niềm vui trong mỗi bữa ăn: Cha mẹ luôn mang đến cho con những bữa ăn vui vẻ, thoải mái, tránh xa các yếu tố gây mất tập trung như đồ chơi, tivi, điện thoại. Nói chuyện nhỏ nhẹ cùng con, trình bày món ăn đẹp hấp dẫn để thu hút trẻ tập trung ăn uống.
• Cho trẻ ăn riêng từng món ăn ở giai đoạn tập ăn dặm: Ăn dặm kiểu Nhật ở giai đoạn 1 tập ăn dặm, chúng ta cần cho trẻ ăn riêng từng món để trẻ cảm nhận, làm quen với hương vị. Cha mẹ đừng ngại cho con thử các vị chua, đắng… để quan sát phản ứng và phát hiện loại thức ăn trẻ yêu thích.
• Kiên trì đồng hành cùng con: Mỗi đứa trẻ có khẩu vị, sở thích riêng, do đó cha mẹ cần kiên trì, quan sát con để có sự điều chỉnh phù hợp trong quá trình cho con ăn dặm. Khi trẻ không hợp tác, làm trái với mong muốn của phụ huynh, chúng ta cần kiên nhẫn đồng hành cùng con để trẻ thích nghi với việc ăn uống một cách nhanh chóng. Với món ăn mới, nếu con không thích, người lớn đừng loại ngay khỏi thực đơn, hãy cho trẻ làm quen trong vài lần.

>>Xem thêm: Bé ăn dặm kiểu Nhật bị táo bón ; Sai lầm mẹ cần chú ý

So sánh ăn dặm kiểu Nhật và ăn dặm truyền thống

Chuẩn bị cho trẻ vào giai đoạn ăn dặm luôn là vấn đề làm đau đầu nhiều bậc phụ huynh. Chọn cho con ăn dặm theo phương pháp nào là điều mà cha mẹ luôn phải cân nhắc kỹ lưỡng. Hiện nay có 2 phương pháp ăn dặm khá phổ biến là ăn dặm kiểu Nhật và ăn dặm truyền thống. So sánh giữa 2 phương pháp này sẽ giúp chúng ta tìm ra lựa chọn phù hợp nhất cho em bé nhà mình.

Kết hợp ăn dặm truyền thống và ăn dặm kiểu Nhật?

Phương pháp ăn dặm truyền thống hay kiểu Nhật đều sở hữu ưu và nhược điểm riêng, do đó nhiều phụ huynh quyết định kết hợp thực đơn ăn dặm của 2 phương pháp này. Việc làm này góp phần phát huy lợi ích và hạn chế nhược điểm của từng phương pháp.

Tuy nhiên, điều chỉnh cách cho trẻ ăn dặm kết hợp phụ thuộc vào sở thích, khả năng của mỗi trẻ. Cha mẹ nên có những nghiên cứu thông tin quy trình ăn dặm, quan sát con để xây dựng thực đơn ăn dặm kiểu Nhật kết hợp truyền thống phù hợp nhất.

Ngoài ra, trong quá trình cho trẻ ăn dặm, cha mẹ chú ý duy trì việc bú mẹ hay uống sữa công thức. Sữa là nguồn dinh dưỡng chủ yếu nuôi dưỡng trẻ trong những năm tháng đầu đời.

Thực đơn cho bé ăn dặm kiểu Nhật cha mẹ không nên bỏ qua

Xây dựng thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ chính là 1 trong những vấn đề quan trọng đóng vai trò lớn với kết quả của quá trình này. Dưới đây là gợi ý thực đơn cho bé từ 5 – 18 tháng tuổi kiểu Nhật mời phụ huynh cùng tham khảo:

1. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 5 tháng tuổi

Theo khuyến cáo, thời gian thích hợp cho bé ăn dặm là 6 tháng tuổi. Tuy nhiên để xác định thời điểm cho trẻ ăn dặm, cha mẹ cần căn cứ vào các dấu hiệu cụ thể. Trên thực tế một số trẻ muốn ăn dặm sớm hơn, trước 6 tháng. Khi chúng ta thấy trẻ đã ngồi vững không cần sự trợ giúp, bú ít hơn, mút tay và sẵn sàng tiếp nhận thức ăn khi người lớn đưa vào miệng hãy cho con ăn dặm.

Thực đơn ăn dặm cho trẻ 5 tháng tuổi trong tuần đầu tiên, cha mẹ nên cho con làm quen với cháo loãng rây/ xay nhuyễn, cháo nấu với tỉ lệ 1 gạo : 10 nước.

Lượng thức ăn cho con ăn trong tuần đầu tiên cụ thể là:

• Ngày thứ 1 – 2: 5ml cháo loãng (tương đương khoảng 1 thìa)
• Ngày 3 – 4 – 5: 10 ml cháo loãng (tương đương khoảng 2 thìa)
• Ngày 6 – 7: 15 ml cháo loãng (tương đương khoảng 3 thìa)

2. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng tuổi

Sang tháng thứ 6, sau khi đã làm quen với cháo ăn dặm, cha mẹ có thể cho con làm quen với 1 số thực phẩm hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa như rau củ quả. Thức ăn trong giai đoạn này cần chế biến nhuyễn, mịn và đa dạng món ăn với 1 bữa/ngày. Cháo nấu cho trẻ 6 tháng tuổi theo tỉ lệ 1 gạo : 10 nước, không nêm nếm gia vị muối hoặc đường.

Một số nhóm thực phẩm phù hợp ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng là:

• Nhóm tinh bột: gạo, bánh mì, khoai tây, chuối, khoai lang… (5 – 30g/ngày)
• Nhóm đạm: cá, sữa chua, phô mai, lòng đỏ trứng, đậu hũ… (5 – 10g/ngày)
• Nhóm vitamin: bí đỏ, cà chua, cải bó xôi, củ cải, táo, dâu, cam… (5 – 20g/ngày)

Gợi ý một số món trong thực đơn an dặm cho be 6 tháng kiểu Nhật:

• Thực đơn 1: Cháo bí đỏ
• Thực đơn 2: Súp khoai tây
• Thực đơn 3: Cháo cà rốt
• Thực đơn 4: Cháo bánh mì sữa chua
• Thực đơn 5: Cháo cá
• Thực đơn 6: Cá sốt đậu Hà Lan
• Thực đơn 7: Khoai tây trộn sữa công thức
• Thực đơn 8: Cháo trắng, đậu phụ sốt
• Thực đơn 9: Cháo trắng, su su
• Thực đơn 10: Cháo rau củ, khoai lang nghiền

3. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 7 tháng tuổi

Giai đoạn 7 tháng tuổi, trẻ có khả năng nuốt thức ăn thành thục, do đó chúng ta có thể chế biến món ăn đặc hơn bằng cách nấu mềm, nghiền sơ. Cháo nấu cho bé theo tỉ lệ 1 gạo : 7 nước hoặc thay đổi bữa với miến, mì, bún… và tăng lên 2 bữa ăn dặm/ ngày.

Ngoài các loại thực phẩm trong thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng tuổi, cha mẹ có thể thêm đa dạng các loại rau củ (nấm, rau cải, rau dền, cà chua…) và thịt, cá (cá hồi, gan, thịt heo, thịt bò…). Với mỗi loại thực phẩm mới, chúng ta nên cho con ăn thử 1 ít để xem phản ứng. Trẻ cũng đã ăn được trái cây cắt nhỏ để tự cầm đưa lên miệng học kỹ năng nhai, nuốt.

Gợi ý thực đơn an dặm cho be 7 tháng kiểu Nhật:

• Thực đơn 1: Cháo bánh mì, cá hồi
• Thực đơn 2: Táo trộn bí đỏ
• Thực đơn 3: Cháo trứng, nước dashi rau củ
• Thực đơn 4: Cháo thịt gà, rau cải
• Thực đơn 5: Trứng, khoai tây, nước dashi rau củ
• Thực đơn 6: Mì gà, cà rốt, nước dashi rau củ
• Thực đơn 7: Thịt gà, khoai tây, nước dashi rau củ
• Thực đơn 8: Súp khoai tây, đậu Hà Lan
• Thực đơn 9: Cháo gà, bắp cải
• Thực đơn 10: Cháo gan gà, khoai lang, súp bí đỏ

4. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 8 – 11 tháng tuổi

Đặc điểm của trẻ từ 8 – 11 tháng đã bắt đầu biết cắn, nhai thức ăn. Vì vậy nấu ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ trong giai đoạn này, chúng ta có thể hầm mềm rau củ và thái nhỏ hỗ trợ con nhai, nuốt dễ dàng. Cháo nấu cho trẻ đặc hơn với tỉ lệ 1 gạo : 5 nước, cho trẻ ăn tăng lên 3 bữa/ Thực đơn.

Chế biến các loại thực phẩm cần lưu ý:

• Rau củ nên sơ chế cắt thành thanh dài, hấp hoặc luộc chín mềm cho trẻ tự cầm nắm, cho lên miệng ăn. Hoặc nghiền sơ rau củ sau khi hấp/ luộc để trẻ tập nhai.
• Các loại thịt (thịt gà, thịt bò, thịt heo, tôm…) hấp chín giã nhỏ hoặc xé sợi, cá hấp chín và dằm nát.
• Các loại trái cây có thể cho trẻ ăn tươi bằng cách thái thành dài vừa tay trẻ cầm. Cam, quýt, bưởi bóc vỏ, bỏ hạt tách thành miếng nhỏ.

Gợi ý thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ 8 – 11 tháng tuổi:

• Thực đơn 1: Cháo thịt gà, cà chua
• Thực đơn 2: Cháo cá, bông cải, nước dashi rau củ
• Thực đơn 3: Bún thịt bò, rau cải, cà rốt
• Thực đơn 4: Cháo thịt heo, bí xanh
• Thực đơn 5: Cháo thịt gà, bí đỏ, nước dashi rau củ
• Thực đơn 6: Cháo cá hồi, bông cải xanh
• Thực đơn 7: Súp gà, nấm, cà rốt
• Thực đơn 8: Cháo đậu Hà Lan, mè đen
• Thực đơn 9: Cháo thịt bò, khoai tây, cà rốt
• Thực đơn 10: Súp gà, ngô ngọt, bí xanh

5. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 12 -18 tháng tuổi

Ở độ tuổi 12 – 18 tháng trẻ mọc nhiều răng nên dễ dàng nhai, nuốt thức ăn, vì vậy không cần nấu mềm như trước. Hãy tập cho trẻ cầm thìa tự xúc thức ăn và tự lập trong ăn uống. Lúc này chần chuyển từ chế độ cháo sang ăn cơm mềm (cơm nát) nấu với tỉ lệ 1 gạo : 2 nước và thực đơn 3 bữa/ngày.

Lượng thức ăn cho trẻ tăng lên:

• Cơm nát 80 – 90g/ ngày
• Thịt, cá, tôm 20 – 40g/ ngày: thái miếng mỏng theo thớ ngang và hấp/ luộc chín
• Rau củ 40 – 50g/ngày: luộc/ hấp và cắt khúc vừa tay trẻ cầm nắm

Gợi ý thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ 12 – 18 tháng tuổi:

• Thực đơn 1: Cơm nát, trứng chiên, nước dashi rau củ
• Thực đơn 2: Cơm nát, thịt gà, canh rau củ
• Thực đơn 3: Bánh mì, trứng chiên
• Thực đơn 4: Cơm nát, thịt heo, cải thảo
• Thực đơn 5: Cơm nát, cá chiên xù, bông cải
• Thực đơn 6: Nui sốt thịt bò, cà chua
• Thực đơn 7: Cơm nát, rau dền, cá bống
• Thực đơn 8: Cơm nát, su hào xào thịt gà
• Thực đơn 9: Cơm nát, canh mồng tơi thịt heo, súp lơ xanh
• Thực đơn 10: Cháo gà, tôm hấp, bí đỏ hấp

Như vậy, Sakura Montessori đã chia sẻ những kinh nghiệm cho bé ăn dặm kiểu Nhật trong nội dung bài viết trên đây. Hy vọng, đây sẽ là những thông tin hữu ích với phụ huynh băn khoăn tìm kiếm hay chọn lựa phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ. Chúc cha mẹ sẽ xây dựng được thực đơn thơm ngon, bổ dưỡng và phù hợp với giai đoạn phát triển giúp trẻ khỏe mạnh và biến hành trình ăn dặm của con thành niềm vui.