Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi được xem là vấn đề cấp thiết, để trẻ tránh những nguy cơ gây nguy hiểm trong bối cảnh xã hội hiện tại. Kỹ năng sống đóng vai trò quan trọng để trẻ lớn lên toàn diện và trưởng thành nhanh chóng. Khi bé được học các kỹ năng sống sẽ giúp bé nhận thức và làm chủ cuộc sống của mình.
Hãy cùng trường mầm non Montessori – Sakura Montessori khám phá bí quyết dạy kĩ năng soosngs cho bé thành công nha!
Tại sao nên dạy kỹ năng sống cho trẻ? Đâu là những kỹ năng sống cơ bản và cần thiết nhất cho lứa tuổi mầm non? Hãy theo dõi nội dung ngay dưới đây để tìm ra câu trả lời đúng đắn nhất.
>> Xem thêm:
❓ Liệu có bao giờ người lớn vô tình lãng quên những đôi mắt nhỏ đang dõi theo mình? Liệu chúng ta có đang chỉ dẫn trẻ sai cách?
Luôn nhớ rằng mỗi đứa trẻ là một tấm gương phản chiếu của chính chúng ta…
Tại sao cần dạy kỹ năng sống cho trẻ?
Kỹ năng sống là tập hợp các hành vi tích cực, khả năng thích nghi cho phép đối phó với thách thức và nhu cầu cuộc sống một các hiệu quả. Đây là năng lực của mỗi cá nhân giải quyết những vấn đề trong cuộc sống. Đảm bảo sự tương tác có hiệu quả với những người xung quanh và xử lý tốt tình huống phát sinh.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ là việc làm cần thiết, giúp trẻ khẳng định được vị trí của mình, trưởng thành và nhanh chóng hòa nhập vào tập thể, xã hội. Thiếu kỹ năng sống trở thành yếu điểm khiến trẻ không tiếp cận được với môi trường xung quanh.
Giai đoạn 6 năm đầu đời đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí não, tác động lâu dài đến khả năng học tập và mức độ thành công khi trẻ trưởng thành. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống ở tuổi mầm non là vô cùng cần thiết.
Quá trình rèn luyện kỹ năng sống cần diễn ra thường xuyên, thông qua hoạt động học tập, sinh hoạt hàng ngày tại trường và cả ở gia đình. Trẻ hình thành và phát triển trí tuệ, nhân cách. thể lực… một cách toàn diện. Bên cạnh đó trang bị cho trẻ các kỹ năng xử lý tình huống một cách linh hoạt trong cuộc sống.
Rèn luyện kỹ năng sống sớm, ngay trong giai đoạn “vàng” từ 2 đến 6 tuổi để trẻ làm chủ bản thân, có ý thức cao, sống tích cực, hướng tới những điều lành mạnh. Tạo tiền đề cho sức khỏe, năng lực, thành công và tương lai trở thành là công dân có ích cho xã hội.
TOP 9 kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi được dạy ở trường mầm non
Hiện nay tại nhiều trường mầm non đã áp dụng dạy các kỹ năng sống cần thiết cho trẻ để giúp bé có thể hoàn thiện và phát triển tốt nhất mọi mặt. Dưới đây là 9 kỹ năng sống cần thiết mà trẻ nên được học để có thể nhận thức và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
1. Kỹ năng ứng xử với người lạ
Dạy con cách ứng xử với người lạ là điều nên làm vì trong cuộc sống bé sẽ tiếp xúc với rất nhiều người lạ. Bé có thể tiếp xúc với người lạ khi đi học hay các buổi đi dã ngoại, thăm quan cùng lớp.
Giải thích cho bé một cách kỹ lưỡng về tình huống gặp những người có ý đồ xấu, cách họ tiếp cận và làm hại đến con. Hãy dạy trẻ từ chối nhận quà hoặc không tiếp xúc quá gần với người khác, kiên quyết từ chối một cách lễ phép.
Có thể thông qua các tình huống đóng vai người lạ cho bé đồ, rủ bé đi chơi để xem phản ứng của trẻ thế nào. Thông qua đó có những hướng dẫn phù hợp giúp trẻ ghi nhớ.
2. Kỹ năng tự phục vụ bản thân, tự lập
Nên giáo dục cho bé biết cách tự vệ sinh cá nhân, tự sắp xếp đồ đạc của mình dưới sự hướng dẫn của các thầy cô hoặc cha mẹ. Mới đầu bé có thể chưa quen nhưng lâu dần sẽ tạo thành thói quen tốt. Trẻ sẽ biết cách tự lập, tự chăm sóc bản thân khi không có người lớn ở bên cạnh.
Thông qua kỹ năng này, trẻ học được tính kiên nhẫn, lối sống ngăn nắp góp phần xây dựng tính tự lập từ nhỏ. Điều này rất có lợi khi con bước vào những chặng đường dài phía trước, hòa nhập cuộc sống, xã hội.
Nhiều ba mẹ vì quá bao bọc, sợ con tổn tương nên không muốn cho con tự làm việc gì cả, nhưng ba mẹ đừng lo lắng quá. Việc con tự làm được một việc gì đó sẽ giúp con sớm phát triển hơn, sớm tự lập hơn và sẽ ngoan ngoãn hơn. Ba mẹ hãy nhìn xem, những em bé nhà Sakura Montessori còn có thể tự vắt nước cam, tuy đôi tay nhỏ bé có chút vụng về nhưng trong tương lai con sẽ càng tốt hơn, tự làm được nhiều việc lớn hơn.
3. Kỹ năng nhận biết nguy hiểm, tự bảo vệ bản thân
Việc dạy cho bé kỹ năng tự bảo vệ bản thân càng sớm càng tốt, đặc biệt ở thời điểm bé 5 tuổi. Hãy dạy bé nhận biết những nơi an toàn và không an toàn tại nơi ở và nơi đến như trong nhà, khi đi đường, tại trường học, khu vui chơi giải trí. Khoanh vùng cho bé tránh xa các vật sắc nhọn, ổ điện, hồ nước…
Bé cần được hướng dẫn một số cách xử lý tình huống nguy hiểm như: khi ngã thì tự đứng dậy và xử lý vết thương; không tiếp xúc với người lạ, không đi theo người lạ; ghi nhớ số điện thoại của người thân để gọi khi nên thiết; nhờ sự giúp đỡ của thầy cô giáo, các cô chú công an, các các bảo vệ…
4. Kỹ năng tư duy, lập luận phản biện
Tư duy, lập luận, phản biện giúp trẻ phân tích, chọn lọc thông tin hữu ích trong hàng trăm thông tin hàng ngày. Cha mẹ cùng con hóa thân thành các nhân vật có thật, đưa ra tình huống giả định và giải quyết các tình huống đó. Khi trẻ đưa ra những nhận định chưa chính xác hãy giúp con phân tích để có tiếp nhận đúng đắn.
Việc đưa ra cho trẻ những câu hỏi, khuyến khích con tự tìm đáp án là cách thức hiệu quả giúp trẻ rèn luyện tư duy, lập luận, phản biện. Luôn để trẻ là người có ý tưởng đầu tiên, tìm ra biện pháp giải quyết vấn đề đầu tiện kích thích sự hưng phấn, tìm tòi và sáng tạo.
5. Kỹ năng giao tiếp với mọi người
Việc giao tiếp là điều cần thiết để giúp bé thể hiện và diễn đạt được ý tưởng của mình một cách rõ ràng nhất cho mọi người xung quanh. Biết cách giao tiếp trẻ biết lắng nghe, thấu hiểu, xem xét kỹ lưỡng trước khi chia sẻ để lời nói có hiệu quả.
Nếu sai thì phải xin lỗi, mọi người giúp đỡ thì phải biết nói cảm ơn, biết quan tâm và chia sẻ với bạn bè, người thân yêu trong gia đình. Đây là kỹ năng sống cơ bản nhất mà khi 5 tuổi bé nên được học, được dạy từ bố mẹ, từ thầy cô, người lớn tuổi.
6. Dạy trẻ tự tin vào chính bản thân
Việc bé tự tin khẳng định mình trước mọi người sẽ giúp bé mạnh dạn và hòa đồng với mọi người. Nếu con là một đứa trẻ tự ti, nhạy cảm thì việc dạy con tự tin vào mình là điều cần thiết. Bé có thể tự lên tiếng khi không hiểu bài trên lớp, đưa ra các ý kiến của mình khi cần thiết. Từ đó giúp trẻ trưởng thành hơn, tự tin hơn và không bị thụt lùi so với các bạn bè đồng lứa.
Giai đoạn dạy trẻ tự tin và bản thân mình cần diễn ra từ từ, cho bé có thời gian làm quen và thích nghi. Việc dạy bé ngay khi còn nhỏ rất tốt sẽ giúp con rèn luyện đức tính trung thực. Trẻ thoải mái đưa ra ý kiến của chính mình để con có thể phát triển toàn diện và tốt nhất.
7. Giáo dục giới tính cho trẻ
Khi trẻ 5 tuổi bắt đầu có nhận thức về cơ thể, giới tính nên việc giáo dục giới tính cho bé càng sớm càng tốt để bé có ý thức bảo vệ bản thân hơn. Có thể bắt đầu từ việc mặc đồ lót, giải thích cho bé hiểu bộ phận sinh dục cần được bảo vệ, chăm sóc không cho bất kỳ ai động chạm vào.
Bố mẹ nên giáo dục giới tính cho trẻ về sự khác biệt giữa con trai và con gái, giúp bé hình thành ý thức đúng về giới tính của mình. Lắng nghe cảm nhận của con, thông qua các hoạt động vui chơi cùng con để giúp con xác định các hoạt động dành cho nam và nữ.
Hạn chế cho bé xem film, hình ảnh không lành mạnh hay sờ mó lung tung lên cơ thể để bé tự tin và chăm sóc bản thân mình.
8. Giúp đỡ và chia sẻ với mọi người xung quanh
Đây là kỹ năng sống cần thiết cho bé, một đứa trẻ được dạy dỗ cẩn thận sẽ biết cách giúp đỡ, chia sẻ khó khăn với mọi người. Qua đó trẻ hình thành được lòng bao dung và hạn chế các mâu thuẫn và tình trạng bạo lực.
Việc này đòi hỏi những người lớn tuổi như bố mẹ và thầy cô phải làm gương cho bé. Để bé nhìn theo và học tập để có thể giúp đỡ những người xung quanh. Bé sẽ cảm nhận được giá trị của tình yêu thương, con người xích lại gần nhau hơn khiến cuộc sống trở nên tươi đẹp.
Khi trẻ mới 5 tuổi, để bé giúp đỡ bố mẹ ở những việc nhỏ như tự ăn, tự mặc quần áo, tự gấp chăn màn sau khi ngủ, tự vệ sinh cá nhân… mà không cần bố mẹ hỗ trợ và nhắc nhở. Hãy dạy bé thể hiện lòng tốt của mình từ những việc nhỏ mà bé có thể thực hiện được.
Còn đối với bạn bè thì chia sẻ đồ chơi cho bạn, giúp bạn lấy đồ, cất đồ chơi sau khi chơi chung với nhau,… để gắn kết tình bạn bè thân thiết với nhau.
9. Chấp nhận và vượt qua thử thách
Cha mẹ nên xóa bỏ tư tưởng bảo bọc một cách kỹ càng để thể hiện tình yêu thương của mình với con cái. Cuộc sống có muôn vàn thử thách, thay vì trốn tránh, sợ hãi hãy dạy trẻ chấp nhận và vượt qua. Dạy con cách đối mặt với khó khăn và tự bước đi trên đôi chân của mình.
Dạy con kỹ năng sống tự lập, khuyến khích trẻ thử thách bản thân. Hỗ trợ cổ vũ con chọn lựa những thứ phù hợp với khả năng của mình như tự mặc đồ, tự mang giày, tự đi xe đạp 2 bánh…
Một số lưu ý khi dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi
Dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi là cần thiết, tuy nhiên các bậc phụ huynh hay trường mầm non cần lưu ý sự phù hợp với lứa tuổi và phương pháp giáo dục. Đảm bảo bé sẽ tiếp thu và học hỏi để phát triển toàn diện các kỹ năng trong cuộc sống thường ngày.
1. Lưu ý về đặc điểm lứa tuổi
Thường các cha mẹ nghĩ rằng con còn quá nhỏ chưa cần phải dạy các kỹ năng sống cơ bản cho trẻ. Tuy nhiên trẻ nên được dạy kỹ năng sống khi bắt đầu có khả năng tiếp thu kiến thức, thực hành kỹ năng khi được chỉ bảo.
5 tuổi được xem là “thời điểm vàng” dạy kỹ năng sống để bé hình thành và phát triển tốt nhất về mọi mặt. Lúc này trẻ đến trường, học hỏi, khám phá thế giới xung quanh, tiếp xúc với nhiều người lạ. Đây cũng là giai đoạn cần cung cấp những kích thích nhằm tạo nên những kết nối trên hệ thần kinh, để trẻ tiếp thu và phát triển toàn diện cả tinh thần, trí tuệ và thể chất.
Việc dạy con khi ở độ tuổi này sẽ giúp bé trang bị được kiến thức tốt có thể xử lý được các tình huống nguy hiểm vì bố mẹ không thể ở bên con 24/24h được. Vì thế lựa chọn độ tuổi phù hợp tốt nhất để dạy con các kỹ năng cơ bản để con có thể tự lập, tự giải quyết và ứng xử phù hợp khi đã 5 tuổi.
2. Lưu ý về phương pháp giáo dục
Giai đoạn 5 tuổi bé đã phát triển hoàn chỉnh và toàn diện về cả trí tuệ, thể chất, ngôn ngữ và có những tính cách riêng nhất định. Lúc này việc lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp cho bé cũng là điều quan trọng.
Hiện nay phương pháp giáo dục toàn diện Montessori được coi trọng và phổ biến nhất. Đây là phương pháp lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được toàn quyền lựa chọn học tập, vui chơi, thể hiện cá tính của mình. Từ đó bé có thêm nhiều trải nghiệm thú vị, hữu ích nhằm phát triển năng lực của bản thân một cách tốt nhất.
Bên cạnh đó, phương pháp giáo dục này sẽ giúp trẻ tiếp nhận nhiều kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác nhau như văn hóa, thực hành cuộc sống, nghệ thuật, toán, ngôn ngữ,… sẽ có những khía cạnh thực tiễn để áp dụng vào thực tế cuộc sống.
Sakura Montessori là hệ thống trường mầm non tiên phong tại Việt Nam, ứng dụng phương pháp giáo dục Montessori chuẩn Quốc tế. Trường nhận đánh giá cao từ các chuyên gia và các bậc phụ huynh về môi trường giáo dục tôn trọng sự khác biệt của mỗi đứa trẻ.
Chương trình rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ tại Sakura Montessori kết hợp hài hòa giữa lý thuyết cùng các hoạt động thực tế. Qua đó trẻ vừa học tập vừa vui chơi để quá trình tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn, việc áp dụng kiến thức vào hoạt động hàng ngày trở nên linh hoạt.
Trên đây là những chia sẻ của Sakura Montessori về các kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi đang được trường mầm non áp dụng. Hy vọng sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về vai trò của các kỹ năng sống cho bé. Dù ở độ tuổi nào việc dạy kỹ năng sống cho con là điều cần thiết và bắt buộc. Giúp bé có thể phát triển toàn diện nhất về mọi mặt cả trí tuệ và thể chất, kỹ năng mềm để có nền tảng tốt vững chắc cho tương lai về sau.
