Trẻ sinh non luôn khiến cho cha mẹ lo lắng và đặc biệt quan tâm đến chế độ chăm sóc trẻ. Chọn thời điểm ăn dặm, tìm hiểu thông tin về chế độ dinh dưỡng làm sao để trẻ phát triển kịp thời với trẻ khác? Chế độ ăn dặm cho bé sinh non dưới đây sẽ giúp cha mẹ giải đáp các thắc mắc này. Cùng Sakura Montessori cập nhật.
Xác định nhu cầu dưỡng chất của trẻ sinh non
Cơ thể trẻ có nhu cầu dưỡng chất và năng lượng tăng dần theo thời gian. Sữa mẹ chỉ đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của trẻ trong khoảng thời gian nhất định. Đặc biệt trẻ sinh non nhu cầu các chất cần thiết như canxi, sắt, kẽm, vitamin… lại cao hơn so với trẻ khác. Vì vậy, chúng ta cần đảm bảo cho con chế độ ăn dặm được sắp xếp phù hợp.
Trẻ sinh non cần nhu cầu dinh dưỡng bao gồm các chất gì?
- Cung cấp canxi: Hàm lượng canxi, phốt pho trẻ sinh non hấp thụ khi bú sữa mẹ chỉ chiếm ⅓ – ½ trong thời kỳ cuối thai kỳ. Do đó trẻ sinh càng thiếu tháng càng dễ thiếu các chất này. Vì vậy, chế độ ăn dặm cho trẻ sinh non cần được cung cấp nhiều canxi từ các loại thực phẩm như lòng đỏ trứng, cá hồi, sữa vi chất…
- Cung cấp sắt: Lượng sắt trong sữa mẹ rất ít, nếu trẻ sinh non có lượng dự trữ sắt trong cơ thể thấp nên dễ bị thiếu dưỡng chất này. Sắt cần được thêm vào trong chế độ ăn dặm của con bằng các thực phẩm như đậu, trứng, thịt bò…
- Cung cấp kẽm: Trẻ thiếu tháng có nguồn dự trữ kẽm trong cơ thể thấp, nên cần bổ sung vào chế độ ăn dặm các loại thực phẩm như tôm, cua, cá, trứng, các loại đậu… Con cần lượng kẽm đầy đủ để tăng cường khả năng hấp thụ vitamin, đẩy nhanh quá trình phục hồi vùng da bị tổn thương hay các vết thương.
- Cung cấp vitamin tổng hợp: Trẻ sinh thiếu tháng cần có tốc độ phát triển nhanh để theo kịp các bạn cùng trang lứa. Vì vậy, mẹ nên tăng cường lượng vi chất và vitamin vào nguồn sữa mẹ cung cấp cho con. Đồng thời bổ sung hàm lượng cho trẻ thông qua các loại thực phẩm chế biến khẩu phần ăn dặm. Ví dụ: Vitamin A từ cà rốt, khoai lang, bông cải xanh, bắp cải… Vitamin C từ cà chua, dâu tây, cam, kiwi… Vitamin V từ lòng đỏ trứng, các loại thịt đỏ, các loại rau cải lá xanh…
Nguyên tắc ăn dặm cho trẻ sinh non phát triển khỏe mạnh
Trẻ sinh non cần chế độ ăn dặm tích cực hơn, cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển khỏe mạnh theo kịp các bé cùng trang lứa. Khi xây dựng thực đơn ăn dặm cho trẻ cha mẹ cần chú ý các nguyên tắc:
1. Thời điểm bắt đầu cho trẻ sinh non ăn dặm
Hầu hết các thông tin hiện nay chủ yếu xoay quanh hướng dẫn ăn dặm cho trẻ đủ tháng. Nhiều phụ huynh khó lòng tìm kiếm tài liệu cho các bé sinh non. Trong khi trẻ sinh non có cơ thể yếu ớt hơn và có nguy cơ dị ứng cao nếu chúng ta cho trẻ ăn dặm quá sơn, khi hệ tiêu hóa chưa sẵn sàng. Ngược lại, nếu cho con ăn dặm quá muộn, trẻ khó chấp nhận thực phẩm mới, cơ thể lại không được đáp ứng lượng dinh dưỡng, năng lượng cần thiết.
Theo nguyên tắc chung, đối với trẻ sinh non khỏe mạnh, cha mẹ nên bắt đầu chế độ ăn dặm khi trẻ đủ từ 5 – 7 tháng. Để tính toán thời điểm chính xác, phụ huynh cần căn cứ vào tuổi thai và tình trạng thực tế của con.
2. Dấu hiệu nhận biết trẻ sinh non sẵn sàng ăn dặm
Chúng ta nên kết hợp với việc quan sát dấu hiệu cụ thể, khi bé có các dấu hiệu sau, cha mẹ nên bắt đầu cho trẻ sinh non ăn dặm:
- Trẻ có thể ngồi vững mà không cần sự trợ giúp của người lớn
- Trẻ có thể giữ đầu cân bằng, ổn định ở 1 vị trí
- Trẻ có xu hướng đưa tay vào miệng, ngậm mút tay hoặc cầm đồ chơi đưa lên miệng
- Trẻ sẵn sàng mở miệng khi người lớn cho ăn
- Trẻ hào hứng khi được ngồi cùng bàn ăn với các thành viên trong gia đình
3. Loại thức ăn phù hợp cho trẻ sinh non ăn dặm
Những tháng cuối thai kỳ là thời điểm trẻ tích lũy nguồn dinh dưỡng mạnh mẽ. Do đó, trẻ sinh thiếu tháng thường thiếu hàm lượng các chất cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, nhiều loại khoáng chất có hàm lượng thấp hoặc không có trong sữa mẹ nên không đủ cung cấp cho con. Vì vậy việc bổ sung thông qua chế độ ăn dặm là vô cùng cần thiết để duy trì tốc độ tăng bình thường cho trẻ.
Cha mẹ có thể cân đối, đưa vào chế độ ăn dặm cho bé sinh non các loại thực phẩm sau:
- Các loại ngũ cốc: Các loại ngũ cốc tăng cường sắt và dưỡng chất, an toàn và không gây dị ứng cho trẻ sinh non có thể sử dụng là yến mạch, bột gạo… Nên điều chỉnh liều lượng, cách chế biến thích hợp để hệ tiêu hóa của trẻ thích nghi, kích thích hoạt động hiệu quả, tăng trưởng chiều cao, phát triển tốt…
- Các loại rau, củ: Các loại rau củ như cà rốt, khoai lang, khoai tây, bắp cải, rau bina… chứa nhiều vitamin, sắt, kẽm là thực phẩm ưu tiên đưa vào thực đơn ăn dặm cho trẻ sinh non. Kết hợp hài hòa các loại ngũ cốc, rau củ giúp hạn chế tình trạng còi xương, để trẻ phát triển cơ thể một cách bình thường.
- Các loại thịt, trứng, đậu: Thực phẩm như thịt, trứng, đậu có hàm lượng đạm, dinh dưỡng cao và đa dạng là nguồn cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho trẻ phát triển.
- Các loại trái cây: Một số loại trái cây như chuối, xoài, bơ, kiwi, dâu tây… chứa nhiều khoáng chất, vitamin nên được đưa và thực đơn ăn dặm cho trẻ sinh thiếu tháng.
- Một số thực phẩm khác: Cha mẹ đừng quên cho trẻ thưởng thức sữa chua, phô mai, bánh mì mềm… để cung cấp dưỡng chất, tăng cường hoạt động hệ tiêu hóa, hạn chế tình trạng táo bón cho trẻ.
Cách xử lý vấn đề khi tập ăn dặm cho trẻ sinh non
Hành trình cho trẻ ăn dặm không đơn giản, bởi không phải trẻ nào cũng hợp tác ngay từ đầu nhất là các bé sinh non. Trong nhiều trường hợp con từ chối ăn dặm, quấy khóc, mím môi… cha mẹ cần kiên nhẫn để rèn luyện thói quen ăn uống cho trẻ. Đối với 1 số tình huống phổ biến, phụ huynh có thể tham khảo cách xử lý dưới đây để đồng hành cùng con ăn dặm hiệu quả nhất.
1. Trẻ không muốn ăn dặm
Ngay khi trẻ không muốn ăn dặm, không chấp nhận các món ăn khác sữa mẹ, chúng ta không nên ép buộc con. Đừng để con trở nên sợ hãi, trốn tránh ăn dặm, dần hình thành tình trạng biếng ăn. Hãy tìm hiểu lý do tại sao con từ chối thức ăn do con buồn ngủ, mệt mỏi, ức chế…
Nếu trẻ ngậm miệng không chịu ăn, hãy dành thời gian cho bé làm quen. Đồng thời chắc chắn rằng món ăn cha mẹ chế biến trẻ không có cảm giác không hợp. Phụ huynh có thể thay đổi thức ăn khác, hoặc đổi cách chế biến để con thấy hứng thú với mùi vị mới. Tuy nhiên thời gian ăn không nên kéo dài quá lâu (quá 30 phút) khiến trẻ càng chán nản hơn.
>>Xem thêm: Chuyên gia giải đáp: Tại sao trẻ ăn dặm hay khóc?
2. Trẻ ăn quá ít
Nếu 1 bữa chúng ta thấy trẻ ăn ít hơn so với lượng thức ăn thông thường thì cần xem xét lại nguyên nhân. Việc cho trẻ ăn thường xuyên 1 loại thực ăn, ăn món ăn con không yêu thích hay bị ép ăn, mệt mỏi có thể dẫn đến việc bé ăn ít. Từ đó có biện pháp cải thiện tình hình phù hợp và hiệu quả.
Điều quan trọng giúp con ăn uống tích cực là cần cung cấp đa dạng thực phẩm với các chế biến thơm ngon. Phụ huynh cũng nên tham khảo kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh non từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc cha mẹ khác để giúp trẻ ăn uống tốt hơn.
>>Xem thêm: Bật mí công thức ăn dặm cho bé chống ngán mẹ đừng bỏ lỡ
3. Trẻ dị ứng thức ăn
So với trẻ sinh đủ tháng, bé sinh non có nguy cơ dị ứng thức ăn cao hơn. Việc cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm, tập cho con làm quen với nguồn thực phẩm mới đa dạng là 1 trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ dị ứng của trẻ.
Song song với quá trình tập cho con ăn dặm, cha mẹ cần chú trọng bổ sung khoáng chất, vi lượng cần thiết để tăng cường sức khỏe, khả năng đề kháng của trẻ. Mỗi loại thực phẩm nên nên dành thời gian từ 2 – 3 ngày cho trẻ làm quen, theo dõi để kịp thời phát hiện, xử lý nếu trẻ bị dị ứng.
4. Trẻ không thấy đói
Trên thực tế, trẻ sinh non khỏe mạnh vẫn có phản xạ thèm ăn khi bị đói và ăn ngoan hơn. Tuy nhiên, nếu cha mẹ thấy con thờ ơ khi đến giờ ăn có thể con chưa cảm thấy đói. trong trường hợp này, phụ huynh cần xem lại lịch ăn dặm của trẻ có hợp lý không. Ngoài ra, có thể trẻ cảm có cảm giác no vì mới được uống sữa hoặc ăn dặm trong thời gian ngắn trước bữa ăn chính. Từ đó, chúng ta có điều chỉnh về thời gian biểu ăn dặm phù hợp.
Câu hỏi thường gặp
1. Cách tính tuổi trẻ sinh non? Trẻ sơ sinh 36 tuần nên cho ăn dặm lúc nào?
Trẻ sinh đủ tháng chào đời khi tuổi thai đạt từ 39 – 41 tuần, nếu trẻ sinh sớm trước 37 tuần được gọi là sinh non. Cách tính tuổi trẻ sinh non bắt đầu bằng cách tính tuổi của trẻ từ khi sinh trừ đi số tuần ít hơn nếu sinh bình thường. Ví dụ: Nếu trẻ sinh tại thời điểm 35 tuần là trẻ sinh sớm 5 tuần (đủ tháng là 40 tuần), hiện tại bé được 18 tuần thì thực tế trẻ mới được 18 – 5 = 13 tuần.
Theo nhiều tài liệu y khoa, thời điểm thích hợp cho trẻ ăn dặm nên là 6 tháng tuổi đối với trẻ sinh đủ tháng hoàn toàn khỏe mạnh. Theo đó thời điểm tập ăn dặm cho trẻ sinh non ăn dặm là 6 tháng tính từ ngày dự sinh. Vậy nếu trẻ sơ sinh 36 tuần (sớm 4 tuần so với dự sinh) nên cho con ăn dặm vào thời điểm 6 tháng 4 tuần. Tuy nhiên cha mẹ cần kết hợp với tình trạng phát triển, khả năng và dấu hiệu sẵn sàng ăn dặm của trẻ để có chọn lựa chính xác nhất.
2. Những loại thực phẩm đầu tiên nên đưa vào chế độ ăn dặm cho bé sinh non là gì?
Trong những bữa đầu tiên tập ăn dặm cho trẻ sinh non, cha mẹ nên chế biến ở dạng mịn để hệ tiêu hóa có thể thích nghi. Những gợi ý thực phẩm nên đưa vào chế độ ăn dặm cho trẻ sinh non giai đoạn đầu là:
- Ngũ cốc
- Thịt gà, trứng, đậu, cá
- Rau bina, rau ngót, bí, khoai mỡ…
- Sữa chua, phô mai, bánh mì mềm
- Xoài chín, bơ chín, táo, chuối chín…
3. Thực đơn ăn dặm cho trẻ sinh non bổ dưỡng, dễ thực hiện
Mặc dù các bậc phụ huynh thường lo lắng về chế độ dinh dưỡng cho trẻ sinh non. Tuy nhiên việc xây dựng thực đơn ăn dặm cho con hoàn toàn không quá khó. Cha mẹ có thể tham khảo 1 số món ăn dặm bổ dưỡng dưới đây để chế biến cho trẻ:
- Cháo bí đỏ
- Cháo yến mạch nghiền cùng sữa
- Cháo hạt sen
- Súp/ cháo đậu
- Cháo ngô, cà rốt
- Cháo cải bó xôi
- Súp gan gà, khoai tây
- Bột tôm, rau xanh
- Bột thịt gà, rau ngót
- Chuối/ bơ nghiền sữa
Thông qua nội dung bài viết trên đây, Sakura Montessori đã chia sẻ đến cha mẹ chi tiết về chế độ ăn dặm cho bé sinh non phát triển khỏe mạnh. Các bậc phụ huynh đừng quên áp dụng để giúp quá trình làm quen với việc thay đổi thức ăn của trẻ đạt hiệu quả.
