Giáo cụ Montessori có gì đặc biệt?

Quan sát một lớp học Montessori, ta sẽ dễ dàng bắt gặp một quang cảnh không giống bất kỳ một nơi nào khác. Môi trường lớp học yên tĩnh, ngăn nắp, các giáo cụ đẹp đẽ được bày trí gọn gàng trên các giá thấp vừa tầm với trẻ. Bầu không khí bận rộn với những bạn nhỏ đang say mê thực hiện các giáo cụ khác nhau trên những chiếc bàn hoặc thảm. Có những bạn nhỏ thích đi sờ chạm, ngắm nghía các giáo cụ trên giá hoặc chăm chú quan sát bạn khác đang hoạt động. Có những bạn đang nhẹ nhàng bê trả giáo cụ đã hoàn thành về trên giá và háo hức lựa chọn một giáo cụ khác để thực hiện,….Nhưng đây không phải là giờ chơi mà là cuộc khám phá thú vị được thúc đẩy bởi sự tò mò và được dẫn dắt bởi “Người thầy bên trong” mỗi đứa trẻ. Vậy điều gì đã khiến những đứa trẻ vốn tinh nghịch trở nên bình tĩnh, tích cực và hăng say làm việc với các giáo cụ đến như vậy? Chúng ta hãy cùng khám phá những điều đặc biệt về giáo cụ Montessori và xem chúng hấp dẫn như thế nào

Giáo cụ Montessori được thiết kế đơn giản, trực quan và thẩm mỹ

Giáo cụ Montessori thường có thiết kế đơn giản,, gọn gàng không có tính năng thừa. Điều này giúp trẻ dễ dàng tập trung vào việc khám phá học tập mà không bị phân tán bởi những chi tiết rườm rà. ví dụ: Cầu thang nâu chỉ có màu nâu, các Khối hình học nguyên khối chỉ có màu xanh dương, Tháp hồng chỉ có một màu hồng …Tuy có thiết kế đơn giản nhưng các giáo cụ lại vô cùng đẹp đẽ và hấp dẫn trẻ. Với các chất liệu tự nhiên như gỗ, sứ, vải, kim loại, thủy tinh… được sử dụng và được chăm chút kỹ lưỡng để chế tác chúng sao cho đẹp mắt và thu hút; Cùng với đó, các giáo cụ kích cỡ phù hợp với trẻ và được sắp xếp trật tự, khoa học trên những chiếc giá vừa tầm với. Tất cả điều này tạo ra bầu không khí chào đón, khuyến khích và mời gọi trẻ khám phá và học hỏi .

Giáo cụ Montessori có mục đích rõ ràng, mỗi giáo cụ tập trung vào một kiến thức kỹ năng chính tại một thời điểm 

 Mỗi bộ giáo cụ được đưa vào lớp học đều có một mục đích cụ thể để đáp ứng một mục tiêu phát triển cụ thể giúp trẻ học một kỹ năng hoặc kiến thức nhất định. Ví dụ: Các khối trụ tròn có núm giống hệt nhau về màu sắc. Điều này giúp trẻ tập trung vào việc nhận biết và phân biệt kích cỡ của các khối trụ đó để đặt vừa đúng khuôn thay vì phân tâm đến các màu sắc khác nhau. Hay các hộp màu có các thanh gỗ với màu sắc khác nhau nhưng kích thước thì y hệt nhau giúp trẻ chỉ tập trung nhận biết và phân biệt màu sắc…  Đặc điểm này của mỗi bộ giáo cụ Montessori giúp trẻ thành thạo từng kỹ năng và hiểu sâu sắc về một khía cạnh trước khi chuyển sang kỹ năng tiếp theo thông qua việc thực hành lặp đi lặp lại. Đồng thời nó cũng làm cho mỗi bộ giáo cụ trở nên nổi bật.

Giáo cụ Montessori có tính năng tự kiểm soát lỗi

 Tự kiểm soát lỗi là một tính năng vô cùng độc đáo của giáo cụ Montessori. Đặc tính này, giúp trao quyền cho trẻ để tự đánh giá kết quả của mình và sửa lỗi một cách độc lập mà không cần đến sự hiện diện của giáo viên; ví dụ: mỗi khối trụ có núm sẽ vừa khớp với một khuôn tương ứng. Khi đặt khối vào khuôn mà chưa thấy khớp thì trẻ sẽ tự biết được đã xếp chưa đúng và thử với khuôn khác đến khi chính xác. Thông qua đặc tính tự sửa lỗi của giáo cụ giúp thúc đẩy kỹ năng tự học, nuôi dưỡng tính độc lập, xây dựng lòng tự trọng và tính kỷ luật cuối cùng dẫn đến sự tự tin ở trẻ

Giáo cụ Montessori giúp kích thích các giác quan của trẻ

Mỗi giáo cụ Montessori là một trải nghiệm giác quan tuyệt vời dành cho trẻ. Trẻ khám phá lớp học thông qua thao tác với các giáo cụ về thị giác, xúc giác, tính giác, vị giác, khứu giác và có phản ứng khác nhau khi chạm vào. Điều này giúp trẻ khám phá thế giới xung quanh một cách trực quan,sinh động, thu hút và tinh chỉnh các giác quan cho trẻ. Ví dụ: Bảng màu giúp trẻ phân biệt màu sắc, trong khi hộp âm thanh giúp trẻ rèn luyện kỹ năng thính giác. Đặc tính đa giác quan của giáo cụ Montessori giúp trẻ học tập được tự nhiên và hiệu quả.

Mỗi bộ giáo cụ là duy nhất

 Lớp học Montessori có hệ thống giáo cụ rất đa dạng về chủng loại và được thiết kế cẩn thận để nuôi dưỡng và rèn luyện các kỹ năng toàn diện cho trẻ. Nhưng mỗi bộ giáo cụ chỉ có số lượng là một – duy nhất. Sự độc đáo này không phải là một hạn chế, trái lại đó là dụng ý của bà Maria Montessori với những ưu điểm tuyệt vời sau: 

• Kích thích sự tò mò khám phá của trẻ: Nếu có quá nhiều vật liệu giống hệt nhau có thể khiến trẻ choáng ngợp, cản trở sự tập trung của chúng.
• Dạy trẻ tính kiên nhẫn, sự hợp tác : Mỗi bộ giáo cụ chỉ có số lượng một sẽ giúp trẻ học được cách biết chờ đợi, từ đó nuôi dưỡng phẩm chất tôn trọng và kiên nhẫn đôi khi huyến khích sự chia sẻ và hợp tác để nhường cho bạn hoặc rủ bạn cùng tham gia
• Tạo cơ hội cho trẻ học tập bằng cách quan sát: Việc trẻ quan sát bạn sử dụng giáo cụ để chờ đợi đến lượt mình mang đến trải nghiệm học tập có giá trị cho trẻ.
• Rèn luyện sự tập trung: Sự duy nhất của mỗi bộ giáo cụ khuyến khích trẻ tập trung vào hoạt động để thực hành những kiến thức kỹ năng yêu thích 

Giáo cụ Montessori không chỉ là công cụ mà còn là trái tim của lớp học. Chúng là bản giao hưởng được dàn dựng cẩn thận của quá trình học tập. Trải qua quá trình miệt mài tìm hiểu, nghiên cứu, làm việc cùng trẻ và quan sát rất cẩn thận, kỹ lưỡng để nắm bắt được các giai đoạn phát triển, nhu cầu của trẻ với công đoạn thử nghiệm giáo cụ trên trẻ và có điều chỉnh để ưu việt hơn. Tiến sĩ Maria Montessori đã sáng tạo ra những bộ giáo cụ với những đặc tính hết sức độc đáo, thu hút và hữu dụng với trẻ. Bà nhận thấy răng “Bàn tay làm gì thì tâm trí khắc khi cái đó”. Vì vậy, việc được trải nghiệm, khám phá hàng ngày với những giáo cụ Montessori đặc biệt ấy chính là niềm vui, sự say mê để giúp trẻ không ngừng học hỏi phát triển toàn diện và hoàn thiện bản thân