Phương pháp Highscope là phương pháp giáo dục tiên tiến giúp trẻ phát triển khả năng tự lập được nhiều phụ huynh đánh giá cao và áp dụng cho con. Tuy nhiên, phương pháp này chưa phổ biến rộng rãi tại Việt Nam nên cha mẹ cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi ứng dụng cho trẻ. Vậy Highscope là gì? Toàn bộ thông tin cơ bản và quan trọng của phương pháp sẽ được Sakura Montessori gửi đến phụ huynh trong nội dung bài viết dưới đây. Chúng ta cùng tìm hiểu để có thể tạo điều kiện xây dựng môi trường khởi đầu vững chắc cho con em mình nhé.
Phương pháp Highscope là gì?
Highscope là phương pháp giáo dục tiên tiến, hiện đại và nổi tiếng tại Mỹ và các nước châu Âu. Mô hình giáo dục Highscope có triết lý giáo dục dựa trên nghiên cứu và học thuyết phát triển trẻ em của Jean Piaget và John Dewey. Đây là 2 nhà tâm lý học nổi tiếng trên thế giới.
Phương pháp giáo dục Highscope đã nhận được đánh giá đạt chuẩn từ Hiệp hội Quốc gia về Giáo dục trẻ nhỏ của Mỹ (NAEYC), của các cơ quan chuyên môn như Hiệp hội Quốc tế Đọc (IRA), Hội đồng Giáo viên Toán học Quốc gia Hoa Kỳ (NCTM)… Phương pháp hướng tới việc khơi gợi tinh thần độc lập, chủ động và niềm đam mê học tập, sáng tạo của trẻ. Nhiều tổng hợp cho thấy, nếu cho trẻ học chương trình Highscope đến năm 5 tuổi, khoảng 70% tổng số sẽ đạt chỉ số IQ 90+.
Độ tuổi phù hợp áp dụng phương pháp Highscope
Mỗi phương pháp giáo dục sớm khi nghiên cứu, phát triển đều hướng đến đối tượng trẻ nhất định. Do những năm đầu đời, trẻ có sự thay đổi mạnh mẽ, mỗi lứa tuổi có sự phát triển, cảm xúc, nhận thức khác biệt. Chọn phương
pháp giáo dục phù hợp, tác động đúng với lứa tuổi sẽ mang đến hiệu quả tối ưu.
Highscope là phương pháp giáo dục sớm ngắn hạn, đang được áp dụng cho trẻ dưới 3 tuổi, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển của trẻ sau này. Giáo dục sớm cho trẻ một cách bài bản sẽ giúp con phát triển đúng chuẩn, sớm gặt hái được thành công trong tương lai.
Đặc điểm của trẻ 3 tuổi rất tò mò, say mê khám phá môi trường xung quanh. Nếu áp dụng Highscope trong giai đoạn này, trẻ được dạy cách học độc lập, chủ động và tiếp cận nhiều hơn với thế giới. Khi lớn lên sự tự giác của trẻ đã trở thành thói quen trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, khi trẻ được giáo dục sớm, con sẽ trở nên nhẹ nhàng, ôn hòa và hạn chế sự ương bướng. Dạy con theo phương pháp Highscope phụ huynh sẽ nhàn hơn trong công cuộc dạy trẻ sau này.
>>Xem thêm: Nhận biết và phân biệt phương pháp Glenn Doman và Steiner
Đặc điểm của phương pháp Highscope
Với kết quả tuyệt vời của phương pháp Highscope mang lại, nhiều bậc phụ huynh mong muốn áp dụng thành công phương pháp với con mình. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả này, chúng ta cần hiểu rõ đặc điểm của phương pháp để ứng dụng phù hợp. Theo đó phương pháp giáo dục Highscope sở hữu 5 đặc điểm cụ thể như sau:
1. Học tập chủ động
Những đứa trẻ được giáo dục bằng Highscope sẽ học tập chủ động và có tính tự lập cao. Trẻ luôn chủ động trong mọi hoạt động, thể hiện mình là người dẫn đầu bởi Highscope sẽ giúp kích thích sự chủ động của trẻ.
Cha mẹ, thầy cô sẽ là người hướng dẫn, giúp trẻ tự tin, sẵn sàng khám phá thế giới xung quanh. Qua đó, chúng ta tạo điều kiện cho trẻ bộc lộ tiềm năng, năng khiếu một cách tự nhiên nhất. Đây là một trong những kết quả tuyệt vời mà Highscope mang lại, bởi những thiên tài trong tương lai sẽ được hình thành, phát hiện và bồi dưỡng ngay từ khi còn nhỏ.
>>Xem thêm: Con tự lập hơn mỗi ngày
2. Học tập có sự tương tác
Cuộc sống quá bận rộn dễ hình thành khoảng cách giữa người lớn và trẻ nhỏ, cha mẹ và con cái. Thời gian dành cho sự tương tác cũng dần bó hẹp lại, rất khó để có sự thấu hiểu và chia sẻ giữa các thế hệ. Highscope là phương pháp giáo dục tạo nên sự tương tác, là kim chỉ nam để cha mẹ đồng hành cùng quá trình trưởng thành của con cái.
Highscope giúp thu hẹp khoảng cách giữa phụ huynh và trẻ, gắn kết bằng sự tương tác lẫn nhau tạo cơ hội để hiểu nhau hơn. Đây cũng chính là mục đích to lớn mà phương pháp này hướng đến, sự thấu hiểu giúp cho việc giáo dục trở nên hiệu quả.
3. Hoạt động theo kế hoạch
Các hoạt động, công việc trong Highscope không phải là tự phát mà được lên kế hoạch trước. Các hoạt động, công việc sẽ xảy ra trong một thời gian nhất định, đảm bảo tỷ lệ thành công cao hơn. Điều này giúp trẻ nhận thức được vai trò của việc lập thời gian biểu hàng ngày. Kết thúc công việc, trẻ cần nhìn nhận và đánh giá kết quả để xác định tính hiệu quả của quá trình thực hiện. Từ đó, trẻ nhận định được các bài học quý báu trong quá trình thực hiện.
Việc lên kế hoạch hoạt động giúp trẻ trau dồi khả năng tư duy, đánh giá. Thông qua đó, trẻ chủ động thay đổi, điều chỉnh hành vi của mình để đảm bảo tính phù hợp. Các bé sẽ nhận thức được ưu điểm, nhược điểm và tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
>>Xem thêm: Sơ lược về phương pháp Reggio Emilia và Steiner trong giáo dục
4. Môi trường học thuận lợi cho sự phát triển
Môi trường đóng vai trò quan trọng có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành tính cách và phát triển toàn diện của mỗi đứa trẻ. Highscope hướng đến môi trường giáo dục lành mạnh, đúng chuẩn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển.
Phương pháp này tạo nên một môi trường giáo dục lý tưởng, đảm bảo trẻ có thể phát triển một cách tích cực nhất. Từ đó, giúp bé sớm trở thành người có ích và gặt hái được thành công trong tương lai. Trên hành trình đó, người lớn đóng vai trò là người soi đường, hỗ trợ và tạo điều kiện tối đa để trẻ có môi trường học tập hoàn hảo và phù hợp nhất.
5. Đánh giá kết quả học tập chi tiết và hệ thống
Highscope có hệ thống đánh giá kết quả chi tiết, riêng biệt nhằm đảm bảo rằng phương pháp mang lại hiệu quả tốt nhất. Trong quá trình thực hành, cha mẹ có thể ghi nhận sự phát triển của trẻ thông qua ví dụ về một số câu hỏi như:
- Trẻ có sở thích gì? Trẻ ghét hay yêu điều gì?
- Trẻ đang học những nội dung gì, kiến thức gì?
- Những nội dung học tập mà trẻ đã được hỗ trợ là gì?
- Trẻ chưa được học hay chưa được hỗ trợ trong những nội dung học tập nào?
- Đâu là vật dụng, dụng cụ học tập trẻ còn thiếu cần bổ sung ?
Đánh giá ưu nhược điểm của phương pháp Highscope
Phương pháp giáo dục Highscope được đánh giá cao bởi mục đích tạo sự tự lập, chủ động cho trẻ trong mọi hoạt động, công việc hay vấn đề. Phương pháp sở hữu những ưu điểm và những nhược điểm cụ thể. Chúng ta cùng xem xét các ưu nhược điểm của phương pháp Highscope để có cách khai thác phù hợp nhất.
1. Ưu điểm của phương pháp Highscope
Highscope là phương pháp giáo dục sớm tập trung hướng đến sự phát triển của trẻ. Nó giúp chúng ta định hướng sự phát triển đúng chuẩn, có ý nghĩa lớn trong quá trình trưởng thành của trẻ. Đây là phương pháp giáo dục sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, được các bậc phụ huynh tin tưởng:
- Trẻ chủ động, tự lập trong mọi việc: phương pháp Highscore tạo điều kiện cho trẻ tự mình khám phá thế giới xung quanh. Thông qua việc tự cảm nhận, trải nghiệm những điều thú vị, khiến các em ngày càng say mê tìm tòi, sáng tạo. Trong quá trình đó trẻ sẽ trau dồi cho mình những nhiều kiến thức, các bài học để trưởng thành và vươn tới thành công trong tương lai.
- Cha mẹ giảm thiểu thời gian và công sức giáo dục trẻ: Không giống một số phương pháp giáo dục khác, khi áp dụng Highscore cha mẹ không phải dành nhiều thời gian, công sức cho trẻ. Cha mẹ trở thành người định hướng, hỗ trợ giúp con trở nên độc lập, tự chủ, chủ động học hỏi và tự khám phá. Điều này giúp cho phụ huynh và các bé đều cảm thấy thoải mái, dễ chịu không còn mệt mỏi hay áp lực.
- Trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu trong suốt quá trình học tập: Vì Highscore không yêu cầu bất cứ khuôn khổ nào, trẻ được tự do phát triển, khám phá tiềm năng của bản thân. Vì vậy trẻ luôn có tâm thế thoải mái, dễ chịu khám phá thế giới. Cha mẹ đóng vai trò là người đồng hành và hỗ trợ con khi cần thiết.
- Xây dựng nền móng cho sự phát triển bền vững của trẻ: Trong quá trình tự khám phá, trẻ hình thành khả năng tự sửa sai để tự mình sở hữu nền tảng kiến thức đúng chuẩn. Vì vậy, trẻ lớn lên bằng phương pháp giáo dục Highscore sẽ có nền móng phát triển bền vững, để bước những nấc phát triển của cuộc đời.
2. Nhược điểm của phương pháp Highscope
Highscore là phương pháp giáo dục hiện đại mang đến nhiều hiệu quả tích cực, vượt trội. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số nhược điểm nhất định:
- Phương pháp giáo dục nghiên cứu dựa trên sự phát triển của trẻ Âu Mỹ: Highscore là phương pháp giáo dục nổi tiếng và được đánh giá cao tại Mỹ và các nước châu Âu. Vì vậy, để đảm bảo tính phù hợp khi áp dụng tại Việt Nam cần có sự điều chỉnh phù hợp.
- Khó tìm kiếm tài liệu tham khảo: Đây là phương pháp giáo dục chưa áp dụng phổ biến tại nước ta, do đó cha mẹ khó lòng tìm kiếm được nguồn tài liệu phong phú. Bên cạnh đó phụ huynh cũng sẽ gặp khó khăn khi muốn tham khảo kinh nghiệm của người đi trước.
- Phụ huynh cần đầu tư nhiều thời gian, công sức tìm hiểu nguyên tắc, nội dung Highscore: Do tính phổ biến của phương pháp giáo dục còn thấp, nên cha mẹ cần đầu tư nhiều thời gian, công sức để nghiên cứu trước khi áp dụng cho trẻ. Trong quá trình áp dụng cũng cần liên tục điều chỉnh để đảm bảo tính phù hợp với tính cách, sở thích, nhận thức… của con.
Tiêu chí để có một không gian học tập chuẩn phương pháp Highscope
Một không gian học chuẩn theo phương pháp Highscope cần đáp ứng đủ các tiêu chí như sau:
- Không gian được bố trí thú vị, bắt mắt, thu hút và mời chào trẻ em
- Không gian lớp học thông thoáng, gọn gàng đảm bảo trẻ dễ dàng nhìn thấy và đi qua các khu vực trong lớp
- Lớp học chia thành các góc học tập khác nhau với nhiều chủ đề đa dạng như góc gia đình, góc sáng tạo, góc đọc, góc viết…
- Không gian đủ uyển chuyển để trẻ có thể sáng tạo, khám phá, mang vật liệu từ khu vực này sang khu vực khác để mở rộng trò chơi
- Cung cấp đủ vật liệu cần thiết cho quá trình học tập của tất cả các bé, đảm bảo sự phong phú, tính phù hợp với các độ tuổi khác nhau của trẻ
- Đồ vật được sắp xếp khoa học, vừa tầm với trẻ có thể tự tìm thấy, sử dụng và trả lại vào vị trí ban đầu sau khi dùng xong
- Giáo cụ học tập đa năng, khuyến khích những hình thức học và chơi khác nhau, đáp ứng nhiều mục đích sử dụng
- Có không gian vui chơi, học tập ngoài trời đủ rộng, xanh mát với các trò chơi sinh động, sáng tạo nâng cao khả năng vận động, thể chất cho trẻ
Những lưu ý quan trọng khi dạy con theo phương pháp Highscope
Tại Mỹ và châu Âu, Highscope là phương pháp giáo dục đã được áp dụng rộng rãi và được đánh giá cao về hiệu quả với trẻ. Tuy nhiên khi áp dụng phương pháp này ở Việt Nam, chúng ta cần chú ý một số điểm sau đây:
1. Áp dụng phương pháp Highscope một cách linh hoạt
Do đây là phương pháp đã nghiên cứu phù hợp với sự phát triển của trẻ tại Mỹ và các quốc gia châu Âu, nên khi áp dụng tại Việt Nam chúng ta cần ứng dụng 1 cách uyển chuyển, linh hoạt. Điều cốt lõi cần dựa theo thực trạng, nhận thức và cảm xúc của trẻ để điều chỉnh phù hợp. Mọi sự cứng nhắc hay nguyên tắc khi áp dụng phương pháp này dễ dẫn đến phản tác dụng.
2. Tìm hiểu, nghiên cứu kỹ phương pháp trước khi ứng dụng
Với bất kỳ phương pháp giáo dục nào, trước khi áp dụng cho trẻ, người lớn cần tìm hiểu và nghiên cứu kỹ lưỡng. Tìm hiểu nội dung, hiểu rõ vấn đề để đảm bảo chúng ta thực hành phương pháp chuẩn và mang lại hiệu quả tốt nhất.
3. Vừa học vừa thực hành
Trong quá trình áp dụng phương pháp, cha mẹ nên vừa nghiên cứu vừa thực hành. Đồng thời, chúng ta luôn cần có những sự điều chỉnh nhất định nhằm mang đến sự phù hợp nhất.
Câu hỏi thường gặp
1. Bánh xe Highscore là gì?
Highscore là phương pháp giáo dục theo mô hình bánh xe bao gồm 5 yếu tố chính, cụ thể:
- Học tập chủ động: Theo Highscore trẻ được khuyến khích chủ động trong tất cả hoạt động, người lớn chỉ hỗ trợ. Đây là cơ sở để trẻ có hứng thú tìm tòi sáng tạo, phát triển tư duy và khả năng tự học.
- Tương tác giữa người lớn – trẻ nhỏ: Môi trường học tập chủ động trong Highscore tạo thành từ mối quan hệ tương tác, hỗ trợ, cộng sự giữa người lớn và trẻ. Trẻ cần có giáo viên, cha mẹ định hướng đúng đắn, động viên để tạo động lực cố gắng, nhắc nhở khi sai để sửa đổi.
- Đánh giá: Trẻ được đánh giá khách quan thông qua việc người lớn quan sát, ghi lại lời nói, hành động của trẻ. Từ đó chúng ta sẽ hiểu được sở thích, nội dung trẻ đang học, điểm mạnh, điểm yếu của trẻ để hỗ trợ kịp thời.
- Lên kế hoạch chi tiết các chuỗi hoạt động: Trẻ sẽ thực hiện theo kế hoạch đã được lên chi tiết và sau đó sẽ có sự đối chiếu giữa kế hoạch và thực tế. Từ đó trẻ sẽ tự rút ra bài học cho bản thân, tự điều chỉnh hành vi cho phù hợp và rèn luyện tư duy hệ thống.
- Môi trường học tập: Môi trường học tập Highscore cần sự sắp xếp, bài trí dụng cụ, đồ vật trong lớp học khoa học, tạo điều kiện cho trẻ phát huy tối đa tính sáng tạo và hiện thực hóa ý tưởng của mình.
2. Phương pháp Highscore nhấn mạnh phát triển trên lĩnh vực nào?
Highscope nhấn mạnh phát triển toàn diện con người trên 8 lĩnh vực theo chuẩn khung chương trình của Hội đồng Giáo dục quốc gia Hoa Kỳ:
- Tiếp cận học tập
- Nghiên cứu các quy tắc xã hội
- Phát triển Kỹ năng xã hội và cảm xúc
- Phát triển Thể chất và sức khỏe
- Phát triển Nghệ thuật sáng tạo
- Phát triển Khoa học công nghệ
- Phát triển Ngôn ngữ
- Phát triển Toán học
3. Ngoài phương pháp Highscore, có thể áp dụng phương pháp giáo dục sớm hiệu quả nào?
Ngoài phương pháp Highscore, cha mẹ có thể tham khảo một số phương pháp giáo dục sớm hiện đại khác nhận được đánh giá cao từ nhiều chuyên gia và phụ huynh như:
- Phương pháp giáo dục sớm Montessori
- Phương pháp Reggio Emilia
- Phương pháp Glenn Doman
- Phương pháp Shichida
- Phương pháp giáo dục của người Do Thái
Trên đây là tổng hợp các thông tin quan trọng về phương pháp Highscore, hy vọng thông tin này sẽ hữu ích với các bậc phụ huynh. Chúng ta có thể kết hợp linh hoạt các phương pháp giáo dục để hỗ trợ tốt nhất cho sự phát triển của trẻ. Hãy căn cứ và nền tảng quan sát, lắng nghe và thấu hiểu con để cha mẹ chọn ra phương pháp giáo dục phù hợp với em bé nhà mình.
