Nanh sữa ở trẻ sơ sinh: Nguy hiểm không và cách xử trí an toàn

Việc phát hiện những hạt trắng nhỏ trên nướu của bé sơ sinh, thường được gọi là “nanh sữa”, khiến không ít cha mẹ hoang mang, lo lắng. Liệu hiện tượng này có nguy hiểm không, có cần phải nhổ bỏ ngay lập tức hay chỉ cần theo dõi tại nhà?

Bài viết này Sakura Montessori sẽ giải đáp mọi thắc mắc để giúp cha mẹ có cách xử trí khoa học và an toàn nhất.

Nanh sữa là gì? Vì sao trẻ sơ sinh có thể mọc nanh sữa?

Không ít trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ xuất hiện những đốm trắng trên lợi, thường bị nhầm lẫn là răng mọc sớm. Việc hiểu đúng khái niệm “nanh sữa” sẽ giúp cha mẹ bớt hoang mang và có hướng xử trí khoa học.

Về bản chất, nanh sữa không phải là răng thật. Đây là một dạng nang lợi (gingival cyst) lành tính, hình thành từ các mảnh vụn của biểu mô lá răng còn sót lại trong quá trình hình thành răng. Chúng thường có màu trắng hoặc trắng ngà, kích thước nhỏ như hạt kê, nổi gồ trên bề mặt nướu. Trẻ sơ sinh có thể xuất hiện nanh sữa do đây là giai đoạn xương hàm và mầm răng đang phát triển mạnh mẽ.

Mốc mọc răng chuẩn ở trẻ sơ sinh

Theo các chuyên gia nhi khoa, trẻ thường bắt đầu mọc những chiếc răng sữa đầu tiên từ 6 tháng tuổi trở đi. Việc xuất hiện các đốm trắng giống răng ở tháng thứ 5 khiến nhiều phụ huynh bất ngờ và lo lắng con mình mọc răng quá sớm.

Thông thường, quá trình mọc răng sẽ kéo dài từ 6 đến 12 tháng cho những chiếc răng đầu tiên (thường là răng cửa hàm dưới). Do đó, việc xuất hiện “răng” ở tháng thứ 5 rất dễ bị nhầm lẫn với nanh sữa hoặc các hiện tượng sinh lý lành tính khác ở nướu.

Nguyên nhân trẻ mọc nanh sữa sớm

Nanh sữa có thể do di truyền, sự phát triển bất thường của nướu hoặc do mầm răng sữa mọc lệch. Đây là một yếu tố bẩm sinh khá phổ biến, không phải là bệnh lý hiếm gặp nên cha mẹ không cần quá lo lắng.

Các nguyên nhân chính bao gồm:

• Di truyền: Yếu tố gia đình có thể ảnh hưởng đến cấu trúc răng miệng của bé.
• Bất thường ở lợi: Các mảnh vụn biểu mô còn sót lại trong quá trình hình thành răng.
• Mầm răng phát triển sớm: Mầm răng sữa phát triển và di chuyển sớm hơn bình thường.
• Cấu tạo xương hàm: Đặc điểm xương hàm của từng bé cũng có thể là một yếu tố.

Dấu hiệu nhận biết nanh sữa ở trẻ sơ sinh

Cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết nanh sữa qua những hạt trắng hoặc mẩu răng nhỏ nổi trên lợi, đôi khi kèm theo tình trạng khó bú và quấy khóc ở trẻ.

Các dấu hiệu chi tiết bao gồm:

• Hạt trắng trên lợi: Xuất hiện một hoặc vài đốm nhỏ màu trắng đục, kích thước 1-3mm trên đỉnh cung hàm.
• Lợi sưng nhẹ: Vùng nướu xung quanh nanh sữa có thể hơi sưng đỏ.
• Bé khó chịu khi bú: Nanh sữa có thể cọ xát gây đau, khiến bé ngậm ti khó khăn, dễ nhả ti và quấy khóc.

Nanh sữa có nguy hiểm không?

Phần lớn các trường hợp nanh sữa đều vô hại và có thể tự tiêu biến sau vài tuần đến vài tháng mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, chúng có thể gây đau, loét lợi, cản trở việc bú mẹ hoặc dẫn đến nhiễm trùng nếu không được vệ sinh đúng cách.

• Trường hợp bình thường: Nanh sữa nhỏ, không gây đau, bé vẫn bú và sinh hoạt bình thường. Cha mẹ chỉ cần theo dõi.
• Trường hợp cần chú ý: Nanh sữa to, sắc nhọn, gây đau khiến bé bỏ bú, vùng lợi sưng đỏ, có dấu hiệu viêm nhiễm. Đây là lúc cần đưa bé đi khám.

Phân biệt nanh sữa với các hiện tượng tương tự

Không phải hạt trắng nào trên lợi cũng là nanh sữa. Cha mẹ cần phân biệt rõ với nang lợi và nốt Epstein để tránh những xử trí sai lầm không đáng có.

Có nên nhổ nanh sữa cho trẻ sơ sinh?

Tuyệt đối không! Không phải mọi trường hợp mọc nanh sữa đều cần nhổ. Việc can thiệp chỉ cần thiết khi nanh sữa gây ra các biến chứng như cản trở việc bú, gây đau đớn kéo dài, loét nướu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.

Quan trọng nhất: Việc nhổ nanh sữa phải được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa Răng – Hàm – Mặt hoặc bác sĩ Nhi khoa tại cơ sở y tế uy tín. Cha mẹ tuyệt đối không được tự ý nhổ, khều hay tác động vào nanh sữa của bé tại nhà vì có thể gây chảy máu, nhiễm trùng nặng và làm tổn thương mầm răng vĩnh viễn nằm bên dưới.

Cách xử lý và chăm sóc trẻ mọc nanh sữa

Chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn, tránh được các biến chứng và tạo nền tảng sức khỏe răng miệng tốt ngay từ những tháng đầu đời.

• Theo dõi tại nhà: Nếu bé vẫn bú tốt, không quấy khóc hay tỏ ra đau đớn, cha mẹ chỉ cần theo dõi và nanh sữa sẽ tự biến mất.
• Vệ sinh miệng sạch sẽ: Dùng gạc mềm hoặc rơ lưỡi thấm nước muối sinh lý, nhẹ nhàng lau sạch khoang miệng, nướu và lưỡi cho bé 1-2 lần/ngày.
• Đưa bé đi khám: Khi thấy nanh sữa gây ảnh hưởng đến việc bú, làm bé sụt cân, hoặc vùng nướu xung quanh sưng đỏ, có mủ, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ ngay.
• Không dùng mẹo dân gian: Tuyệt đối không bôi mật ong, bột thuốc không rõ nguồn gốc hay dùng bất kỳ vật nào để “nhe nanh” cho bé.

Những sai lầm cha mẹ thương mắc phải khi xử lý nanh sữa

Nhiều phụ huynh vì quá lo lắng đã áp dụng các mẹo dân gian sai lầm, vô tình khiến tình trạng của bé trở nên nghiêm trọng hơn.

• Tự ý nhổ hoặc “nhe nanh”: Đây là sai lầm nguy hiểm nhất, có thể gây nhiễm trùng huyết, tổn thương mầm răng vĩnh viễn.
• Dùng vật nhọn tác động: Dùng móng tay, kim hay vật nhọn khác để khều nanh sữa.
• Bôi thuốc không rõ nguồn gốc: Các loại thuốc lá, thuốc bột dân gian có thể chứa vi khuẩn gây hại.
• Trì hoãn đi khám: Chủ quan khi bé đã có dấu hiệu nặng như bỏ bú, sốt, sưng to.

Khi nào cha mẹ cần đưa bé đi khám?

Không phải trường hợp nào cũng cần đi khám, nhưng có những dấu hiệu cảnh báo mà cha mẹ tuyệt đối không nên bỏ qua để đảm bảo an toàn cho con.

Hãy đưa bé đến gặp bác sĩ ngay nếu có các biểu hiện sau:

• Bé khó bú, bỏ bú, dẫn đến sụt cân.
• Nướu xung quanh nanh sữa sưng đỏ, tấy lên, chảy máu hoặc có mủ.
• Bé sốt cao không rõ nguyên nhân.
• Bé quấy khóc liên tục, tỏ ra rất đau đớn.

FAQs – Câu hỏi thường gặp về mọc nanh sữa ở trẻ sơ sinh?

Dưới đây là những thắc mắc phổ biến nhất của các bậc phụ huynh về hiện tượng này.

Nanh sữa có tự rụng không?

Có. Hầu hết các trường hợp nanh sữa sẽ tự tiêu biến hoặc lung lay và rụng đi sau vài tuần đến vài tháng mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào.

Mọc nanh sữa có ảnh hưởng răng vĩnh viễn không?

Không. Vì nanh sữa không phải là răng thật và nằm ngoài cung hàm nên thường không ảnh hưởng đến sự phát triển của mầm răng sữa và răng vĩnh viễn sau này.

Có nên cho bé uống thuốc giảm đau không?

Tuyệt đối không tự ý cho bé dùng bất kỳ loại thuốc nào. Việc sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt phải tuân theo chỉ định và liều lượng của bác sĩ.

Nhổ nanh sữa có nguy hiểm không?

Thủ thuật này không nguy hiểm nếu được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn tại cơ sở y tế. Nguy hiểm chỉ xảy ra khi cha mẹ tự ý thực hiện tại nhà.

Có nên kiêng bú mẹ khi trẻ có nanh sữa?

Không. Sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất và chứa kháng thể giúp bé tăng cường đề kháng. Hãy tiếp tục cho bé bú và vệ sinh miệng sạch sẽ.

Đồng hành cùng con hiểu đúng để chăm sóc tốt hơn

Tóm lại, mọc nanh sữa ở trẻ sơ sinh là một hiện tượng sinh lý thường gặp và phần lớn là lành tính. Thay vì quá lo lắng, cha mẹ cần trang bị kiến thức đúng đắn để theo dõi và chăm sóc bé một cách khoa học. Sự bình tĩnh và quan sát tinh tế của bạn chính là nền tảng vững chắc nhất cho sức khỏe của con.

Lã Thị Phương Thảo

• Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM). 
• Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
• 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ

Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.