Nhiều phụ huynh hoang mang khi sáng ra đã thấy mắt bé dính chặt, có ghèn vàng hoặc xanh. Liệu đó có phải dấu hiệu bất thường? Đừng vội lo. Bài viết này Sakura Schools sẽ giúp bạn nhận biết đúng tình trạng của bé, cách xử lý tại nhà và hướng dẫn khi nào nên đưa con đi khám.
Nhận biết hiện tượng đổ ghèn ở trẻ có bình thường không?
Đổ ghèn có thể là hiện tượng sinh lý hoặc cảnh báo bệnh lý ở mắt. Phân biệt đúng sẽ giúp cha mẹ tránh lo lắng không cần thiết.
- Mắt trẻ sơ sinh thường tiết một lượng ghèn nhẹ vào buổi sáng. Đây là hiện tượng sinh lý phổ biến do tuyến lệ chưa phát triển hoàn chỉnh.
- Ghèn bình thường thường trong, loãng, không gây khó chịu và sẽ tự hết sau vài ngày.
- Nếu trẻ xuất hiện ghèn vàng hoặc xanh, đặc quánh, dính chặt hai mí mắt, đi kèm sưng đỏ hoặc chảy nước mắt thì cần cảnh giác. Đây có thể là dấu hiệu của viêm kết mạc hoặc tắc tuyến lệ.
- Một số bé còn quấy khóc, nhạy sáng, sốt nhẹ hoặc dụi mắt liên tục – là những biểu hiện cần được theo dõi kỹ.
- Trong trường hợp tình trạng không cải thiện sau 2–3 ngày hoặc có xu hướng nặng thêm, cha mẹ nên cho bé đi khám chuyên khoa mắt hoặc bác sĩ nhi để chẩn đoán kịp thời.
Nguyên nhân khiến bé bị đổ ghèn mắt
Biết rõ nguyên nhân giúp cha mẹ hiểu đúng tình trạng của con, tránh tự xử lý sai cách hoặc lo lắng quá mức khi thấy ghèn mắt xuất hiện nhiều.
- Tắc tuyến lệ bẩm sinh: Thường gặp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi. Ống dẫn lệ chưa mở hoàn toàn khiến nước mắt ứ đọng, gây tích tụ ghèn ở khóe mắt.
- Viêm kết mạc do vi khuẩn hoặc virus: Trẻ có thể nhiễm từ người xung quanh hoặc môi trường. Mắt đỏ, ghèn vàng/xanh đặc, mí dính, có thể kèm sưng và chảy nước mắt.
- Dị ứng hoặc tiếp xúc với bụi bẩn, dị vật: Các tác nhân như phấn hoa, khói, lông thú cưng dễ gây kích ứng, làm mắt tiết dịch – gây đổ ghèn.
- Rối loạn tuyến lệ: Hệ thống tiết và dẫn lưu nước mắt chưa hoàn thiện, dẫn đến nước mắt không thoát ra đúng cách, ứ đọng thành ghèn.
- Vệ sinh mắt sai cách: Dùng khăn ướt không tiệt trùng, tay bẩn chạm vào mắt, lau mắt sai chiều… có thể gây viêm nhiễm và ghèn bất thường.
Cách chăm sóc và xử lý tại nhà khi bé bị đổ ghèn
Với những trường hợp đổ ghèn nhẹ, không kèm đỏ mắt hay sưng nề, cha mẹ có thể xử lý tại nhà trong vài ngày trước khi cần can thiệp y tế.
Vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý 0.9%
Đây là bước quan trọng nhất trong quá trình chăm sóc. Cha mẹ nên chọn loại nước muối sinh lý dành cho trẻ sơ sinh, không chất bảo quản. Mỗi lần vệ sinh, nhỏ 2–3 giọt vào góc trong mắt bé.
Dùng gạc y tế vô trùng (không dùng khăn xô hoặc bông gòn) lau nhẹ nhàng theo chiều từ trong ra ngoài. Lưu ý: mỗi bên mắt cần dùng một miếng gạc mới để tránh lây chéo vi khuẩn.
Không dùng khăn ướt hoặc lau mạnh tay
Tuyệt đối không sử dụng khăn ướt có mùi thơm hoặc chứa cồn để lau mắt cho bé. Việc chà sát mạnh có thể làm tổn thương giác mạc hoặc gây kích ứng. Nếu ghèn nhiều, hãy lặp lại bước nhỏ nước muối để làm mềm ghèn, rồi lau sạch một cách nhẹ nhàng.
Massage tuyến lệ đúng cách
Với trường hợp nghi ngờ tắc tuyến lệ, massage đúng kỹ thuật sẽ giúp dịch thoát ra tự nhiên, giảm ứ đọng. Dùng ngón tay út sạch (có thể cắt móng và rửa bằng xà phòng), đặt tại vùng giữa đầu mắt và sống mũi, day nhẹ theo chuyển động tròn khoảng 10 giây/lần. Thực hiện 2–3 lần/ngày sau khi vệ sinh mắt.
Không tự ý nhỏ thuốc hoặc dùng mẹo dân gian
Không tự mua thuốc nhỏ mắt kháng sinh hay chống viêm nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ. Một số phụ huynh truyền tai nhau mẹo như nhỏ sữa mẹ, nước lá trầu, lá dâm bụt… Tuy nhiên, đây là những cách không có cơ sở khoa học và có thể gây nhiễm trùng nặng hơn.
Rửa tay sạch trước và sau khi chăm sóc mắt bé
Đảm bảo tay sạch là điều bắt buộc để tránh vi khuẩn từ tay người lớn truyền sang mắt bé. Cha mẹ nên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn, lau khô bằng khăn giấy hoặc khăn sạch, tuyệt đối không chạm vào mắt nếu tay còn ẩm bẩn.
Khi nào cần đưa bé đi khám bác sĩ mắt?
Một số biểu hiện ở mắt có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng nặng. Cha mẹ cần lưu ý để đưa bé đi khám kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
- Ghèn kéo dài trên 5 ngày mà không cải thiện dù đã vệ sinh đúng cách, massage tuyến lệ đều đặn.
- Ghèn có màu lạ như vàng đục, xanh mủ, có mùi hôi khó chịu – dấu hiệu nghi ngờ nhiễm khuẩn nặng.
- Mắt bị sưng, đỏ nhiều, mí mắt dính chặt, bé khó mở mắt hoặc có vẻ đau rát, khó chịu khi ánh sáng chiếu vào.
- Bé có dấu hiệu toàn thân như sốt, bỏ bú, quấy khóc kéo dài, ngủ không yên, hay gắt gỏng.
- Đã nhỏ nước muối sinh lý và theo dõi tại nhà nhưng tình trạng ngày càng nặng hơn, lan sang mắt còn lại.
- Nên đưa bé đến cơ sở y tế uy tín, khám chuyên khoa mắt hoặc bác sĩ Nhi có kinh nghiệm để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Cách phòng ngừa tái phát đổ ghèn ở trẻ nhỏ
Thói quen chăm sóc mắt đúng cách mỗi ngày không chỉ giúp bé hết ghèn nhanh hơn mà còn hạn chế nguy cơ tái phát viêm mắt hoặc nhiễm khuẩn trở lại.
Vệ sinh mắt hằng ngày bằng nước muối sinh lý 0.9%
Mỗi sáng, cha mẹ nên nhỏ 2–3 giọt nước muối sinh lý vào mắt bé, sau đó dùng gạc vô trùng lau nhẹ từ trong ra ngoài. Điều này giúp loại bỏ bụi bẩn, ghèn tồn đọng và giữ mắt luôn sạch sẽ.
Tránh để bé dụi tay vào mắt
Khi chơi, bé thường có thói quen đưa tay lên mặt. Nếu tay bẩn, vi khuẩn dễ xâm nhập và gây kích ứng mắt. Cha mẹ nên cắt móng tay thường xuyên, rửa tay cho bé trước khi ăn và sau khi ra ngoài.
Giữ không gian ngủ sạch sẽ, thoáng mát
Phòng ngủ của bé cần được lau dọn thường xuyên, tránh khói bụi, mùi thuốc lá hoặc các yếu tố gây dị ứng. Chăn, gối nên được giặt 1–2 lần/tuần, phơi dưới nắng để diệt khuẩn.
Không để người bệnh tiếp xúc gần với bé
Nếu người lớn trong nhà bị đau mắt đỏ, cúm hoặc cảm lạnh, nên hạn chế bế ẵm, hôn bé hoặc ngủ chung. Các bệnh lý hô hấp và viêm kết mạc rất dễ lây cho trẻ sơ sinh.
Tăng cường dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ biểu mô niêm mạc mắt. Cha mẹ nên bổ sung thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, trứng gà, gan động vật, rau xanh đậm… vào chế độ ăn dặm (nếu có) hoặc qua khẩu phần của mẹ đang cho con bú.
FAQs – Những câu hỏi thường gặp về bé bị đổ ghèn?
Phần giải đáp ngắn gọn giúp phụ huynh nhanh chóng nắm bắt thông tin cần thiết và tránh xử lý sai cách gây hại cho mắt bé.
Đổ ghèn 1 bên mắt có nguy hiểm không?
Nếu chỉ một bên mắt bị ghèn nhẹ, không đỏ, không sưng, khả năng cao là do tắc lệ tạm thời hoặc bụi bay vào mắt. Mẹ có thể theo dõi tại nhà trong 2–3 ngày.
Có nên nhỏ nước muối sinh lý hằng ngày cho bé?
Có. Nước muối sinh lý 0.9% giúp làm sạch ghèn, bụi bẩn và duy trì độ ẩm cho mắt. Nên nhỏ mỗi sáng và lau bằng gạc vô trùng, đặc biệt sau khi bé ngủ dậy.
Có cần dùng thuốc nhỏ mắt không?
Chỉ dùng thuốc khi có đơn từ bác sĩ. Không nên tự ý dùng thuốc kháng sinh, chống viêm hoặc corticoid vì có thể gây kích ứng, mỏng giác mạc hoặc tác dụng ngược.
Mắt bé có ghèn xanh là dấu hiệu gì?
Ghèn màu xanh thường do nhiễm khuẩn. Nếu kèm theo đỏ mắt, sưng hoặc dính mí, cha mẹ nên đưa bé đi khám sớm để tránh biến chứng nặng hơn.
Massage tuyến lệ như thế nào là đúng?
Dùng đầu ngón tay út sạch, ấn nhẹ vào điểm góc trong của mắt rồi vuốt nhẹ xuống dọc theo sống mũi. Lặp lại 5–10 lần/lần, thực hiện 2–3 lần mỗi ngày.
Mắt là cửa sổ tâm hồn cha mẹ đừng bỏ qua những dấu hiệu nhỏ
Mắt là cơ quan nhạy cảm và dễ bị tổn thương, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Việc hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu bất thường và chăm sóc mắt đúng cách không chỉ giúp bé nhanh khỏi mà còn hạn chế nguy cơ tái phát hoặc biến chứng lâu dài.
- Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM).
- Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
- 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ
Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.
