Trong lĩnh vực Toán học theo phương pháp giáo dục Montessori, trẻ 5–6 tuổi không học toán bằng cách ghi nhớ công thức, mà chủ động đi lại con đường tư duy của các nhà toán học thông qua những bộ giáo cụ trực quan. Ở bài học phép cộng với bàn tính hạt cườm, trẻ không chỉ biết thực hiện phép cộng các con số lớn đến hàng nghìn, mà còn từng bước hiểu rõ cấu trúc số, bản chất hệ thập phân và quy luật cộng có dư thông qua các thao tác cụ thể, trực tiếp bằng tay, mắt và tư duy.
Trên bàn tính, mỗi hàng giá trị được biểu thị bằng 10 hạt cườm có màu sắc riêng: hàng đơn vị – màu xanh lá, hàng chục – màu xanh dương, hàng trăm – màu đỏ, hàng nghìn – màu xanh lá. Trẻ bắt đầu bằng cách đọc số ghi trên thẻ phép tính, sau đó đếm và gạt từng hạt cườm tương ứng sang bên trái để tạo thành số hạng thứ nhất. Tiếp tục lặp lại thao tác này ở từng hàng: đơn vị, chục, trăm và nghìn. Qua việc gạt từng hạt cườm tương ứng từng chữ số, trẻ nắm vững khái niệm số lượng, thứ tự các con số và giá trị từng vị trí.
Khi cộng số thứ hai, trẻ tiếp tục đếm và gạt thêm hạt cườm vào từng hàng. Nếu số lượng hạt cườm vượt quá 10, thay vì “nhớ 1” như cách học truyền thống, trẻ thực hiện quy đổi 10 hạt cườm sang 1 hạt ở hàng cao hơn, từ đó trực tiếp quan sát được quy luật: 10 đơn vị bằng 1 chục, 10 chục bằng 1 trăm, 10 trăm bằng 1 nghìn.
Quá trình xử lý các tình huống “có dư” đòi hỏi trẻ kết hợp linh hoạt giữa tay – mắt và trí não. Trẻ dùng tay gạt hạt cườm, mắt quan sát và não bộ tập trung xử lý thông tin với các con số và lượng tương ứng. Từ đó, trẻ hình thành tư duy logic, khả năng xử lý tình huống và hiểu sâu về mối quan hệ giữa các hàng giá trị trong một phép tính. Đây chính là nền tảng giúp con hiểu bản chất của các phép tính trong hệ thập phân thay vì chỉ ghi nhớ kết quả.
Cùng xem các bạn nhỏ Sakura Schools thực hiện các phép cộng có nhớ với bàn tính hạt cườm như thế nào nhé!
——
Bước 1 – Thiết lập số đầu tiên (3768): Gạt hạt cườm từ phải sang trái, theo thứ tự đơn vị – chục – trăm – nghìn:
– Hàng đơn vị: gạt 8 hạt cườm → viết 8
– Hàng chục: gạt 6 hạt cườm → viết 6
– Hàng trăm: gạt 7 hạt cườm → viết 7
– Hàng nghìn: gạt 3 hạt cườm → viết 3
Bước 2 – Cộng số thứ hai (4829): Cộng từng hàng từ phải sang trái, xử lý có dư khi vượt quá 10 bằng cách thu 10 hạt, chuyển 1 hạt ở hàng lớn hơn:
– Hàng đơn vị: 8 + 9 → gạt thêm 9 hạt cườm (không đủ số lượng 9 đơn vị) → đổi 1 chục lấy 10 đơn vị bằng cách gạt 1 hạt ở hàng chục sang trái → đếm 10 hạt đơn vị gạt sang phải → đếm tiếp cho đủ số lượng 9 đơn vị , gạt sang trái→ viết 9
– Hàng chục: 6 + 2 + 1 (dư) → gạt thêm 2 hạt cườm → viết 2
– Hàng trăm: 7 + 8 → gạt thêm 8 hạt cườm (không đủ số lượng 8 trăm) → đổi 1 nghìn lấy 10 trăm bằng cách gạt 1 hạt ở hàng nghìn sang trái → đếm 10 hạt hàng trăm gạt sang phải → đếm tiếp cho đủ số lượng 8 trăm, gạt sang trái → viết 8
– Hàng nghìn: 3 + 4 + 1 (dư) → gạt thêm 4 hạt cườm → viết 4
Bước 3 – Viết kết quả: Thực hiện đếm lại theo từng hàng và viết kết quả cuối cùng: 3768 + 4829 = 8597
