Trẻ 5 tháng tuổi ngủ ít ban ngày, đêm lại chập chờn khiến bố mẹ lo lắng. Có hôm bé ngủ gật khi đang bú, có hôm lại thức khuya không rõ lý do. Bố mẹ tra Google nhưng mỗi nơi nói một kiểu. Thực tế, giai đoạn này bé đang chuyển tiếp nhịp sinh học. Hiểu đúng nhu cầu ngủ sẽ giúp bố mẹ đồng hành nhẹ nhàng và hiệu quả hơn. Bài viết này Sakura Schools sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giấc ngủ của trẻ 5 tháng tuổi.
Trẻ 5 tháng tuổi nên ngủ bao nhiêu tiếng một ngày?
Trẻ 5 tháng cần khoảng 14–16 giờ ngủ mỗi ngày, chia thành 3–4 giấc ngày và 10–12 giờ ngủ đêm (bao gồm tỉnh dậy bú đêm). Dưới đây bảng tổng thời lượng ngủ theo chuẩn khoa học:
|
Thời điểm |
Thời lượng ngủ trung bình |
|
Ngủ ngày |
3–4 giấc, tổng 3–5 tiếng |
|
Ngủ đêm |
10–12 tiếng (tỉnh 1–2 lần) |
| Tổng |
14–16 tiếng/ngày |
So với giai đoạn 3–4 tháng, trẻ 5 tháng thường ngủ ngày ít hơn và ngủ đêm sâu hơn – đây là dấu hiệu cho thấy đồng hồ sinh học đang dần hoàn thiện. Đặc biệt, trong giấc ngủ sâu, hormone tăng trưởng tiết ra nhiều nhất, giúp thúc đẩy phát triển chiều cao, trí não và khả năng tập trung của trẻ.
Lịch ngủ khoa học cho trẻ 5 tháng tuổi
Lịch ngủ rõ ràng giúp đồng hồ sinh học của trẻ ổn định hơn, bé ít quấy đêm và dễ đi vào giấc ngủ sâu hơn. Ở giai đoạn 5 tháng, trẻ bắt đầu hình thành nhịp sinh học tương đối ổn định. Một lịch sinh hoạt đều đặn sẽ hỗ trợ bé ngủ sâu và thức dậy vui vẻ, ít cáu gắt.
Lịch mẫu gợi ý (theo chu kỳ 3 giấc ngày):
|
Thời gian |
Hoạt động |
|
6:30 – 7:00 |
Thức dậy, bú sữa |
|
7:30 – 9:00 |
Chơi nhẹ – ngủ giấc 1 |
| 9:30 – 11:30 |
Chơi – bú – ngủ giấc 2 |
|
12:00 – 14:00 |
Hoạt động nhẹ, trò chuyện |
|
14:30 – 15:30 |
Ngủ giấc 3 |
| 16:00 – 18:30 |
Ăn nhẹ – chơi – tắm |
| 19:00 – 19:30 |
Bú – ru ngủ – ngủ đêm |
Thời gian thức tối đa của trẻ 5 tháng tuổi trong mỗi chu kỳ thường dao động từ 90 đến 120 phút. Nếu thức quá lâu, trẻ dễ cáu gắt, quấy khóc và khó đi vào giấc ngủ. Phụ huynh cần lưu ý không để bé ngủ quá muộn vào chiều tối (sau 17 giờ), vì điều này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ đêm và làm rối loạn lịch sinh hoạt chung.
Vì sao trẻ 5 tháng tuổi ngủ không sâu, hay tỉnh giấc?
Ở giai đoạn 5 tháng tuổi, nhiều trẻ vẫn chưa hoàn thiện chu kỳ ngủ ổn định. Điều này khiến bé dễ bị giật mình, ngủ ngắn hoặc khó nối giấc dài vào ban đêm. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:
Chưa hoàn thiện chu kỳ ngủ
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường trải qua nhiều chu kỳ REM (giấc ngủ nông) hơn so với người lớn. Vì vậy, các tác động như tiếng động nhẹ hay thay đổi nhiệt độ cũng dễ khiến trẻ tỉnh giấc giữa chừng. Chu kỳ ngủ của bé lúc này mới chỉ kéo dài khoảng 40–50 phút/lượt.
Phản xạ Moro chưa biến mất hoàn toàn
Phản xạ Moro – hay còn gọi là phản xạ giật mình – vẫn còn tồn tại ở trẻ 5 tháng tuổi. Hệ thần kinh của trẻ chưa ổn định khiến bé dễ giơ tay, vung chân hoặc tỉnh dậy đột ngột khi ngủ. Đây là phản ứng tự nhiên, nhưng lại khiến giấc ngủ của bé bị ngắt quãng.
Lịch sinh hoạt chưa đều đặn
Trẻ chưa có lịch ăn – chơi – ngủ rõ ràng dễ bị rối loạn giấc ngủ. Ngủ ngày quá dài hoặc ngủ trễ vào ban đêm khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn. Từ đó, trẻ ngủ không sâu, thường xuyên thức giấc giữa đêm.
Môi trường ngủ chưa tối ưu
Phòng ngủ quá sáng, nhiệt độ quá cao hoặc quá lạnh, tiếng ồn đột ngột đều có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé. Trẻ 5 tháng tuổi rất nhạy cảm với môi trường xung quanh, nên cần được ngủ trong không gian yên tĩnh, ánh sáng mờ và nhiệt độ ổn định 26–28°C.
Theo Harvard Center on the Developing Child, trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa có khả năng phân biệt ngày và đêm một cách rõ ràng. Do đó, việc thiết lập nếp sinh hoạt nhất quán, sử dụng ánh sáng ban ngày hợp lý và giảm tiếng ồn về đêm sẽ giúp bé dần điều chỉnh được nhịp sinh học tự nhiên. (Nguồn: Harvard Center on the Developing Child – Sleep and Brain Development)
4 Cách giúp trẻ ngủ ngon và ngủ sâu hơn
Một vài điều chỉnh nhỏ trong môi trường và thói quen trước khi ngủ có thể giúp trẻ 5 tháng tuổi ngủ sâu hơn, giảm giật mình và kéo dài thời gian ngủ liên tục.
1. Thiết lập thói quen trước khi ngủ (sleep routine)
Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với sự lặp lại – việc tạo một chu trình sinh hoạt cố định mỗi tối giúp bé nhận biết rằng đã đến giờ đi ngủ.
Bạn có thể thực hiện theo trình tự: tắm nước ấm – massage nhẹ – kể chuyện – ru ngủ bằng âm thanh quen thuộc. Những hoạt động này không chỉ mang lại cảm giác thư giãn mà còn giúp bé hình thành phản xạ ngủ đúng giờ, đi vào giấc dễ dàng hơn.
2. Sử dụng hỗ trợ an toàn và hiệu quả
Một số công cụ hỗ trợ như tiếng ồn trắng, đèn ngủ ánh vàng ấm, hoặc khăn quấn mềm có thể giúp bé cảm thấy an toàn, dễ chịu. Đặc biệt, tiếng ồn trắng mô phỏng âm thanh tử cung, giúp trẻ ổn định nhịp tim và giảm kích thích từ môi trường xung quanh. Khăn quấn nhẹ cũng giúp hạn chế phản xạ Moro – nguyên nhân gây giật mình thường gặp ở trẻ sơ sinh.
3. Điều chỉnh môi trường ngủ lý tưởng
Không gian ngủ nên tối, yên tĩnh và có nhiệt độ ổn định từ 26–28°C. Tránh để ánh sáng xanh từ tivi, điện thoại hoặc các thiết bị điện tử làm gián đoạn quá trình sản sinh melatonin – hormone gây buồn ngủ. Nếu phòng quá sáng, có thể sử dụng rèm chắn sáng và máy tạo tiếng ồn trắng để duy trì không gian yên tĩnh cho bé.
4. Áp dụng phương pháp Gentle Sleep Training (ru ngủ nhẹ nhàng)
Ở giai đoạn 5 tháng tuổi, bố mẹ có thể bắt đầu tập cho bé tự ngủ bằng cách đặt bé vào cũi khi bé vẫn còn buồn ngủ nhưng chưa ngủ hẳn. Tránh bế dỗ bé quá lâu, vì điều này khiến bé phụ thuộc vào người lớn để ngủ lại mỗi khi tỉnh giấc.
Phương pháp gentle sleep training khuyến khích bố mẹ tạo điều kiện để bé tự an thần (self-soothe) mà không gây căng thẳng hay khóc kéo dài.
Những sai lầm thường gặp của phụ huynh khi chăm sóc giấc ngủ trẻ
Nhiều phụ huynh vô tình gây rối loạn giấc ngủ cho con do hiểu sai về nhu cầu nghỉ ngơi ở trẻ nhỏ. Việc duy trì những thói quen chưa phù hợp có thể khiến bé ngủ kém hơn và ảnh hưởng đến phát triển lâu dài nếu kéo dài nhiều tuần.
Cho rằng ngủ ngày nhiều là không tốt
Thực tế, trẻ 5 tháng tuổi vẫn cần ngủ từ 3–4 giấc vào ban ngày. Điều quan trọng không phải là cắt giảm giấc ngày, mà là đảm bảo tổng thời lượng ngủ mỗi 24 giờ đạt từ 14–16 tiếng. Ngủ đủ giúp cơ thể bé phục hồi và não bộ phát triển tốt hơn.
Cố gắng cho bé ngủ muộn để bé dậy muộn hơn
Nhiều bố mẹ nghĩ rằng cho con ngủ trễ sẽ giúp con ngủ nướng. Tuy nhiên, giấc ngủ muộn thường làm bé khó vào giấc, ngủ không sâu và dễ tỉnh quấy ban đêm. Giờ đi ngủ lý tưởng với trẻ nhỏ là trước 21h – khi hormone melatonin hoạt động mạnh nhất.
Để trẻ thức quá lâu trước khi ngủ
Khi trẻ bị quá mệt (overtired), cơ thể sẽ tiết ra cortisol – hormone gây căng thẳng. Điều này khiến bé khó vào giấc, dễ tỉnh giấc giữa đêm và quấy khóc kéo dài. Việc căn đúng khoảng thời gian thức tối đa theo độ tuổi (90–120 phút) là rất quan trọng để duy trì giấc ngủ ổn định.
FAQs – Những câu hỏi thường gặp về giấc ngủ của trẻ 5 tháng tuổi?
Phụ huynh thường băn khoăn không biết bao lâu bé mới tự ngủ, có cần huấn luyện không và làm sao để bé ít giật mình.
Trẻ 5 tháng ngủ ngày nhiều, có ảnh hưởng gì không?
Không ảnh hưởng nếu tổng thời gian ngủ mỗi ngày vẫn nằm trong khoảng 14–16 tiếng và bé ngủ đêm đủ sâu. Ở tuổi này, trẻ cần 3–4 giấc ngày để bù đắp cho hệ thần kinh chưa ổn định và chu kỳ ngủ ngắn. Điều quan trọng là giấc ngày không kéo dài đến sát giờ ngủ đêm.
Bao lâu nên bắt đầu tập tự ngủ cho bé?
Từ 5–6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu hình thành khả năng tự xoa dịu và điều chỉnh giấc ngủ. Đây là giai đoạn thích hợp để áp dụng các phương pháp gentle sleep training. Tuy nhiên, cần quan sát phản ứng cá nhân của bé và lựa chọn cách tiếp cận phù hợp, tránh ép buộc hoặc thay đổi đột ngột.
Trẻ ngủ gục khi đang bú có nên đánh thức?
Nếu bé vẫn tăng cân đều, không cần đánh thức. Tuy nhiên, nếu tình trạng ngủ khi bú xảy ra thường xuyên, có thể bé chưa bú đủ lượng cần thiết. Lúc này, mẹ nên nhẹ nhàng đánh thức để bé bú thêm, đảm bảo bé được cung cấp đủ dinh dưỡng cho sự phát triển toàn diện.
Giấc ngủ có liên quan đến trí não không?
Có. Trong giấc ngủ sâu, não bộ trẻ tiết ra hormone tăng trưởng (GH), hỗ trợ phát triển thể chất, thần kinh và khả năng học hỏi. Giấc ngủ chất lượng còn giúp củng cố trí nhớ, điều hoà cảm xúc và cải thiện sự tập trung ở trẻ sau này (theo nghiên cứu từ Harvard Center on the Developing Child).
Nên dùng võng, xe nôi hay nằm giường?
Trẻ nên được đặt ngủ trên bề mặt phẳng, cố định như giường cũi có nệm tiêu chuẩn. Dùng võng hoặc xe nôi thường xuyên có thể ảnh hưởng đến tư thế cột sống và tiềm ẩn nguy cơ lật ngã. Ngoài ra, bề mặt không chắc chắn khiến bé khó duy trì giấc ngủ sâu và an toàn.
Cùng con ngủ ngon, lớn khôn mỗi ngày
Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu trong quá trình hoàn thiện trí não, phát triển cảm xúc và thể chất của trẻ. Ở giai đoạn 5 tháng tuổi, việc thiết lập lịch ngủ khoa học, tạo môi trường yên tĩnh và duy trì thói quen sinh hoạt ổn định sẽ giúp bé ngủ sâu hơn, khỏe mạnh hơn và phát triển toàn diện mỗi ngày.
- Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM).
- Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
- 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ
Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.
