Nhiều phụ huynh bắt đầu lo lắng khi con 5 tháng tuổi chưa lẫy, kém tập trung hay hay giật mình. Liệu có phải bé đang thiếu DHA – dưỡng chất vàng cho trí não?
Trên internet, có người nói nên bổ sung DHA từ 2 tháng tuổi, người lại bảo chỉ cần bú mẹ là đủ. Quá nhiều lời khuyên khiến cha mẹ hoang mang và sợ đưa ra quyết định sai.
Bài viết này Sakura Schools sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ: Có nên bổ sung DHA cho bé 5 tháng không, bổ sung thế nào là đúng – đủ – an toàn, và cách chọn sản phẩm phù hợp nhất với trẻ.
Trẻ 5 tháng có cần bổ sung DHA không?
Nhiều phụ huynh băn khoăn không biết trẻ 5 tháng có cần DHA không nếu đang bú mẹ hoàn toàn. Đây là giai đoạn quan trọng để phát triển trí não.
Vai trò DHA trong phát triển trí não và thị lực
DHA là một axit béo thuộc nhóm Omega-3, được mệnh danh là dưỡng chất “vàng” cho sự phát triển của trẻ sơ sinh vì những lý do sau:
- Xây dựng cấu trúc não bộ: Não bộ của trẻ được cấu thành từ chất béo, trong đó DHA chiếm tới 97% tổng lượng Omega-3. Nó là thành phần chính tạo nên màng tế bào thần kinh, giúp các kết nối thần kinh (synapse) trở nên nhạy bén hơn. Nền tảng này quyết định đến khả năng tư duy, học hỏi, ghi nhớ và xử lý thông tin của trẻ sau này.
- Hoàn thiện chức năng thị giác: Tại võng mạc (trung tâm điều khiển của mắt), DHA chiếm đến 93% lượng axit béo. Cung cấp đủ DHA giúp bé nhìn rõ vật thể, tăng cường khả năng phân biệt màu sắc và bắt kịp các chuyển động nhanh. Đây là lý do trẻ đủ DHA thường có đôi mắt tinh anh và phản xạ nhìn theo tốt hơn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam đều khẳng định 1000 ngày đầu đời là giai đoạn cửa sổ để phát triển não bộ. Bỏ lỡ việc cung cấp đủ DHA trong thời kỳ này có thể là một thiệt thòi khó bù đắp cho tiềm năng trí tuệ của trẻ.
Bé bú mẹ hoàn toàn có đủ DHA không?
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo, nhưng lượng DHA trong sữa mẹ nhiều hay ít phụ thuộc hoàn toàn vào chế độ ăn của người mẹ. Đây chính là mấu chốt của vấn đề.
- Rào cản từ chế độ ăn của mẹ:
- Tâm lý kiêng khem: Nhiều bà mẹ sau sinh thường kiêng ăn cá biển, hải sản vì lo ngại “tanh” và ảnh hưởng đến vết mổ, vô tình cắt bỏ nguồn cung cấp DHA dồi dào nhất.
- Thực trạng dinh dưỡng: Báo cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2023 cho thấy, khẩu phần ăn của phần lớn phụ nữ Việt trong giai đoạn cho con bú chỉ đáp ứng được khoảng 40-50% lượng DHA được khuyến nghị.
Điều này có nghĩa là, ngay cả khi bú mẹ hoàn toàn, bé vẫn có nguy cơ không nhận đủ lượng DHA cần thiết cho sự phát triển bùng nổ của não bộ.
Khi nào nên bổ sung DHA cho bé 5 tháng tuổi?
Cha mẹ nên chủ động bổ sung DHA cho bé 5 tháng tuổi khi nhận thấy một trong các yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu “báo động” sau:
- Dấu hiệu từ chính bé:
- Vận động: Bé chậm lẫy, cổ còn yếu, các cử động tay chân thiếu linh hoạt.
- Nhận thức & Tương tác: Bé kém tập trung, ít nhìn theo đồ vật chuyển động, ít giao tiếp bằng mắt.
- Giấc ngủ & Cảm xúc: Bé hay quấy khóc vô cớ, ngủ không sâu giấc, dễ giật mình.
- Thể chất: Da khô, tóc thưa, dễ rụng.
- Yếu tố từ mẹ:
- Mẹ ăn chay, ăn kiêng khem, rất ít ăn cá béo (cá hồi, cá thu).
- Mẹ không dùng viên uống bổ sung Omega-3 hoặc vitamin tổng hợp sau sinh.
- Các trường hợp y tế đặc biệt:
- Bé sinh non, nhẹ cân.
- Bé được bác sĩ chẩn đoán chậm tăng trưởng.
Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, việc tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung DHA là vô cùng cần thiết.
Lợi ích DHA với trẻ 5 tháng tuổi theo khoa học
DHA đóng vai trò quan trọng trong phát triển hệ thần kinh, thị giác và khả năng tập trung ở trẻ sơ sinh, đặc biệt giai đoạn vàng 0–6 tháng.
Hình thành tế bào thần kinh và phát triển trí não: DHA là thành phần thiết yếu cấu tạo màng tế bào thần kinh. Nó giúp các nơron kết nối linh hoạt, tạo nền tảng cho tư duy, ghi nhớ và khả năng học hỏi sớm của trẻ.
Phát triển võng mạc và cải thiện thị lực: Võng mạc mắt chứa nồng độ DHA rất cao. Nếu cung cấp đủ DHA trong 6 tháng đầu đời, bé sẽ có phản xạ nhìn theo tốt hơn và thị giác phát triển sớm hơn.
Tăng khả năng tập trung và phản xạ: Nghiên cứu từ FAO/WHO cho thấy, trẻ được bổ sung đủ DHA có xu hướng phản xạ nhanh hơn, chú ý lâu hơn và dễ theo dõi đồ vật chuyển động.
Phân biệt DHA với các loại Omega khác: Không phải Omega-3 nào cũng là DHA. ALA (từ hạt lanh, óc chó) cần chuyển hóa thành DHA nhưng hiệu suất thấp. Vì vậy, DHA từ nguồn trực tiếp (cá, tảo) sẽ hiệu quả hơn cho trẻ nhỏ.
Liều lượng DHA phù hợp cho bé 5 tháng
Dùng DHA sai liều có thể gây tác dụng phụ. Phụ huynh cần nắm rõ liều khuyến nghị để bổ sung chính xác, an toàn cho trẻ.
Liều khuyến nghị theo độ tuổi: Tổ chức FAO/WHO khuyến nghị trẻ 0–6 tháng nên được cung cấp khoảng 100mg DHA mỗi ngày, chủ yếu qua sữa mẹ hoặc bổ sung gián tiếp từ mẹ nếu chưa ăn dặm.
Có cần xét nghiệm trước khi bổ sung không? Không cần xét nghiệm DHA nếu trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nghi ngờ bé thiếu DHA hoặc có biểu hiện bất thường.
Biểu hiện khi dùng thiếu hoặc thừa DHA:
- Thiếu DHA: Bé chậm biết lẫy, kém tập trung, ngủ không sâu, da khô.
- Thừa DHA: Có thể gây đầy bụng, tiêu chảy nhẹ, do hệ tiêu hóa chưa thích nghi.
DHA dạng nào tốt cho trẻ 5 tháng?
Thị trường có nhiều loại DHA khiến phụ huynh bối rối. Hiểu rõ đặc điểm từng dạng giúp chọn đúng loại dễ uống, dễ hấp thu cho bé.
| Loại DHA | Ưu điểm | Nhược điểm | Khuyến nghị cho bé 5 tháng |
| DHA từ Tảo biển | Siêu tinh khiết, không chứa kim loại nặng, không mùi tanh, dễ hấp thu. | Giá thành thường cao hơn. | Lựa chọn tối ưu và an toàn nhất. |
| DHA từ Cá | Phổ biến, giá hợp lý. | Có thể có mùi tanh, nguy cơ nhiễm kim loại nặng nếu không được xử lý tốt. | Cần chọn thương hiệu uy tín, có chứng nhận về độ tinh khiết. |
Dạng nhỏ giọt (Drops): Là lựa chọn số 1 cho trẻ sơ sinh vì dễ dàng đong đếm chính xác liều lượng, có thể nhỏ trực tiếp vào miệng bé hoặc pha vào sữa.
Nên chọn sản phẩm DHA nào cho bé 5 tháng?
Chọn đúng sản phẩm DHA giúp trẻ hấp thu hiệu quả và tránh các sản phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc.
Tiêu chí chọn DHA chất lượng cho trẻ sơ sinh
- Tinh khiết, không chứa kim loại nặng
- Có chứng nhận GMP, FDA, kiểm định độc lập
- Nồng độ DHA rõ ràng, phù hợp độ tuổi (ví dụ: “mỗi 0.5ml chứa 100mg DHA”).
Một số thương hiệu DHA uy tín cho trẻ 0–6 tháng
Dưới đây là một vài ví dụ về các thương hiệu đáp ứng tốt những tiêu chí trên và được nhiều phụ huynh tại Việt Nam tin dùng.
| Thương hiệu | Nguồn gốc DHA | Dạng bào chế | Ưu điểm nổi bật | Lưu ý |
| BioIsland DHA for Kids (Úc) | Vi tảo biển | Viên nang mềm (cắt đuôi để nhỏ giọt) | Phổ biến, vị dễ chịu, nguồn gốc từ tảo an toàn. | Thao tác cắt viên nang có thể hơi bất tiện. |
| Nature’s Way Kids Smart Drops DHA (Úc) | Cá | Nhỏ giọt | Dạng nhỏ giọt tiện lợi, hàm lượng DHA cao, đã qua xử lý giảm mùi tanh. | Vẫn có thể có mùi tanh nhẹ đặc trưng của dầu cá. |
| Nordic Naturals Baby’s DHA (Mỹ) | 100% cá tuyết Bắc Cực | Nhỏ giọt (có ống đong) | Thương hiệu lâu đời, rất uy tín, có chứng nhận tinh khiết, đi kèm ống đong liều tiện lợi. | Nguồn gốc từ cá, giá thành cao hơn. |
| Doppelherz Kinder Omega-3 (Đức) | Cá | Siro | Hàm lượng DHA và EPA cao. | Thường phù hợp cho trẻ từ 1 tuổi trở lên. Cha mẹ cần kiểm tra kỹ độ tuổi sử dụng. |
* Lưu ý đây là thông tin tham khảo, không phải là lời khuyên bắt buộc.
Lưu ý khi mua DHA cho bé
- Chọn sản phẩm có tem phụ tiếng Việt, nhà phân phối rõ ràng
- Không mua hàng xách tay trôi nổi, không kiểm soát được nguồn gốc
Cách bổ sung DHA cho bé 5 tháng đúng cách
Bổ sung đúng thời điểm, đúng cách giúp bé hấp thu DHA tối ưu và tránh rối loạn tiêu hoá không mong muốn.
Thời điểm uống DHA lý tưởng trong ngày: Bé nên dùng DHA vào buổi sáng, sau khi bú mẹ hoặc uống sữa. Đây là lúc hệ tiêu hóa hoạt động tốt, giúp hấp thu chất béo hiệu quả hơn.
Cách dùng phù hợp với trẻ sơ sinh: Nếu dùng DHA dạng nhỏ giọt, mẹ có thể nhỏ trực tiếp vào miệng bé hoặc pha cùng sữa công thức. Tuyệt đối không trộn với nước nóng, tránh phá huỷ cấu trúc DHA.
Lưu ý khi kết hợp cùng các vi chất khác: Nếu bé đang dùng thêm vitamin D, sắt hoặc kẽm, nên uống cách nhau ít nhất 1–2 giờ để tránh giảm hấp thu. Không nên pha chung nhiều loại trong một lần uống.
Dấu hiệu trẻ 5 tháng có thể đang thiếu DHA
Phụ huynh nên nhận diện sớm dấu hiệu thiếu DHA để bổ sung kịp thời, hỗ trợ sự phát triển toàn diện của bé.
| Biểu hiện sớm dễ nhận biết | Biểu hiện thể chất đi kèm |
|
|
Lưu ý: Nếu các dấu hiệu kéo dài hơn 2–3 tuần hoặc xuất hiện đồng thời, mẹ nên đưa bé đi khám dinh dưỡng để được tư vấn bổ sung DHA và vi chất khác hợp lý.
Bổ sung DHA cho mẹ có giúp bé hấp thu tốt hơn?
Ngoài bổ sung trực tiếp cho bé, mẹ đang cho con bú cũng có thể dùng DHA để tăng hàm lượng qua sữa.
Cơ chế truyền DHA qua sữa mẹ: DHA trong khẩu phần ăn của mẹ sẽ được hấp thu vào máu và bài tiết qua sữa. Vì vậy, mẹ đủ DHA → sữa mẹ đủ DHA → bé nhận được DHA tự nhiên.
Thực phẩm giàu DHA mẹ nên ăn mỗi tuần:
- Cá hồi, cá thu, cá mòi (2–3 lần/tuần)
- Trứng gà ta, trứng Omega-3
- Hạt lanh, hạt chia, dầu oliu, quả bơ
Khi nào mẹ cần bổ sung DHA dạng viên? Nếu mẹ ăn chay, kiêng hải sản, hoặc quá bận để duy trì thực đơn giàu DHA, nên bổ sung viên DHA (liều 200–300mg/ngày), theo hướng dẫn bác sĩ.
Tại sao phụ huynh nên quan tâm đến DHA ngay từ 5 tháng tuổi?
Đây là giai đoạn vàng hình thành nền tảng trí tuệ, vì vậy bổ sung DHA đúng thời điểm giúp bé phát triển tối ưu về não bộ và thị lực.
Cửa sổ phát triển trí não chỉ mở trong 1000 ngày đầu đời: Từ trong bụng mẹ đến 2 tuổi là thời kỳ não bộ phát triển nhanh nhất. Thiếu DHA trong giai đoạn này có thể làm giảm khả năng học hỏi, xử lý thông tin sau này.
DHA ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ngôn ngữ và ghi nhớ: Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Anh (British Nutrition Foundation), trẻ đủ DHA trong 6 tháng đầu có chỉ số ngôn ngữ và trí nhớ cao hơn 10–15% so với nhóm thiếu.
Cung cấp đúng thời điểm – hiệu quả lâu dài: Không thể “bù lại” DHA đã thiếu trong giai đoạn quan trọng này. Bổ sung sớm, đúng liều và đều đặn giúp bé phát triển trí tuệ bền vững về sau.
FAQs – Câu hỏi thường gặp về DHA cho bé 5 tháng?
Phần giải đáp nhanh các thắc mắc phổ biến giúp phụ huynh nắm bắt thông tin rõ ràng, tránh hoang mang hoặc dùng sai cách.
Trẻ bú mẹ hoàn toàn có cần bổ sung DHA không?
Có thể cần. Nếu mẹ ăn uống thiếu DHA, bé có thể không nhận đủ qua sữa mẹ. Khi đó, nên bổ sung gián tiếp (cho mẹ) hoặc trực tiếp cho bé (nếu bác sĩ chỉ định).
Nên chọn DHA từ cá hay từ tảo cho trẻ sơ sinh?
DHA từ tảo là lựa chọn an toàn hơn cho bé sơ sinh vì không tanh, không chứa kim loại nặng và phù hợp với hệ tiêu hóa non nớt.
Có nên bổ sung DHA liên tục hay theo đợt?
Nên bổ sung liên tục với liều duy trì mỗi ngày trong suốt giai đoạn 0–12 tháng, trừ khi có chỉ định ngưng từ bác sĩ.
Uống DHA có tác dụng ngay không?
Không. DHA là dưỡng chất tích lũy – tác dụng sẽ thể hiện rõ sau vài tuần hoặc vài tháng thông qua giấc ngủ, phản xạ và sự tập trung của trẻ.
Dấu hiệu nhận biết bé hấp thu DHA tốt?
Bé ngủ sâu hơn, phản xạ nhanh, nhìn theo đồ vật tốt, da dẻ hồng hào và hoạt bát hơn. Bé bú ngoan, chơi tập trung cũng là dấu hiệu tích cực.
Đầu tư cho trí tuệ cho con ngay từ những viên gạch đầu tiên
Hành trình nuôi con là một chuỗi những quyết định và lựa chọn. Việc có nên bổ sung DHA cho bé 5 tháng tuổi hay không không chỉ là một câu hỏi về dinh dưỡng, mà còn là sự đầu tư có tầm nhìn cho tương lai của con.
Sữa mẹ mãi mãi là nguồn dinh dưỡng vô giá, nhưng trong bối cảnh thực tế về chế độ ăn của mẹ, việc chủ động bổ sung DHA không phải là phủ nhận giá trị của sữa mẹ, mà là một hành động tối ưu hóa tiềm năng phát triển cho con. Đó là cách cha mẹ đảm bảo rằng “viên gạch vàng” quan trọng nhất cho não bộ và thị lực của bé không bị thiếu hụt trong giai đoạn cửa sổ quý giá này.
Tìm hiểu thêm về phương pháp Montessori và cách hỗ trợ phát triển trí tuệ bé tại: https://sakuramontessori.edu.vn/phuong-phap-montessori-va-nhung-dieu-ba-me-can-biet/
- Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM).
- Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
- 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ
Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.
