Hành trình khôn lớn của con luôn đầy ắp những điều mới mẻ và bất ngờ. Khi thấy bé 5 tháng hay lè lưỡi, nhiều cha mẹ không khỏi cảm thấy lo lắng, băn khoăn không biết đây là một trò đáng yêu hay là một dấu hiệu sức khỏe bất thường cần chú ý.
Thấu hiểu nỗi băn khoăn đó, bài viết này, với sự tham vấn từ các chuyên gia giáo dục sớm tại Sakura Schools, sẽ giải mã toàn diện những bí mật đằng sau hành động này. Đây là một phần quan trọng trong sự phát triển vận động miệng-lưỡi và khám phá giác quan của trẻ.
4 Nguyên nhân phổ biến khi bé 5 tháng hay lè lưỡi
Đừng vội lo lắng khi thấy bé 5 tháng hay lè lưỡi! Đó có thể là những tín hiệu phát triển vô cùng đáng yêu của con đó. Cùng tìm hiểu xem những hành động này thực sự có ý nghĩa gì ngay dưới đây nhé.
1. Phản xạ tìm kiếm và bú mút tự nhiên
Đây là bản năng gốc rễ giúp bé sinh tồn, tìm kiếm nguồn sữa mẹ và bú một cách hiệu quả ngay từ khi chào đời. Đôi khi, bé sẽ vô thức thực hành lại kỹ năng quan trọng này.
Phản xạ này mạnh nhất trong vài tháng đầu nhưng vẫn có thể xuất hiện ở tháng thứ 5, đặc biệt khi bé đang mơ màng hoặc hơi đói. Đây là một minh chứng rõ ràng cho thấy hệ thần kinh và các phản xạ không điều kiện của con đang phát triển rất tốt.
2. Bé đang khám phá thế giới bằng miệng
Ở giai đoạn này, miệng chính là “trung tâm thông tin” giúp bé cảm nhận kết cấu, hình dạng và mùi vị của mọi thứ. Việc lè lưỡi cũng là một cách để bé khám phá chính cơ thể mình.
Mỗi cảm nhận mới đều giúp hình thành các kết nối thần kinh quan trọng, hỗ trợ trực tiếp cho sự phát triển trí não. Hành động này cũng tương tự như việc bé thích mút tay hay cho bất cứ đồ vật an toàn nào vào miệng để “nếm thử” và tìm hiểu thế giới.
3. Dấu hiệu cho thấy bé đói hoặc đã no
Bé có thể lè lưỡi, chép miệng khi đói và muốn được cho ăn. Ngược lại, bé cũng có thể đẩy lưỡi ra để từ chối một cách khéo léo khi đã cảm thấy no bụng.
Cha mẹ có thể quan sát các dấu hiệu đi kèm để hiểu rõ hơn nhu cầu của con. Khi đói, bé thường kết hợp lè lưỡi với việc quay đầu tìm ti mẹ. Khi đã no, con sẽ dùng lưỡi đẩy nhẹ ti ra, quay mặt đi và không còn hào hứng nữa.
4. “Báo động” bé sắp mọc răng
Lợi sưng và ngứa ngáy khiến bé khó chịu, việc lè lưỡi và đưa lưỡi quanh miệng là một cách tự nhiên để bé tự xoa dịu cảm giác này. Đây là một trong những dấu hiệu mọc răng phổ biến nhất.
Để chắc chắn hơn, bạn có thể đối chiếu với các biểu hiện khác thường đi kèm trong giai đoạn này:
- Bé chảy nhiều nước dãi hơn bình thường.
- Thích gặm, cắn tay hoặc các đồ vật cứng.
- Lợi có thể hơi sưng đỏ khi quan sát kỹ.
- Bé có thể quấy khóc, biếng ăn hoặc sốt nhẹ.
Nhận biết 3 dấu hiệu bất thường khi bé lè lưỡi
Tuy đa số các trường hợp là bình thường, cha mẹ cũng cần thật tinh ý để nhận ra những dấu hiệu lạ đi kèm hành động lè lưỡi của con. Việc nhận biết sớm này rất quan trọng, nhưng hãy luôn nhớ rằng chỉ bác sĩ nhi khoa mới có thể đưa ra kết luận cuối cùng.
1. Lưỡi có kích thước lớn (Macroglossia)
Nếu lưỡi của bé trông quá to so với khoang miệng và thường xuyên chìa ra ngoài một cách thụ động, đây có thể là một dấu hiệu cần được bác sĩ đánh giá cẩn thận.
Đây có thể là triệu chứng liên quan đến một số tình trạng sức khỏe như suy giáp bẩm sinh hoặc hội chứng Down. Cha mẹ cần đối chiếu với các dấu hiệu đi kèm khác:
- Suy giáp bẩm sinh: Vàng da kéo dài, ngủ li bì, ít khóc, chậm tăng cân.
- Hội chứng Down: Trương lực cơ yếu (bé mềm oặt), mặt dẹt, mắt xếch.
2. Khó thở do nghẹt mũi hoặc vấn đề hô hấp khác
Khi đường mũi bị tắc, bé sẽ có xu hướng thở bằng miệng và lè lưỡi ra ngoài để tối đa hóa luồng không khí đi vào cơ thể một cách bản năng.
Cha mẹ nên kiểm tra xem mũi bé có sạch và thông thoáng không. Hãy lắng nghe kỹ tiếng thở của con, nếu có âm thanh bất thường như tiếng khò khè, rít hoặc bé trông thở rất gắng sức, hãy liên hệ bác sĩ nhi khoa để được hỗ trợ kịp thời.
3. Dính thắng lưỡi
Thắng lưỡi (lớp màng mỏng dưới lưỡi) bị ngắn có thể hạn chế cử động của lưỡi, khiến bé khó đưa lưỡi ra xa hoặc đầu lưỡi có hình trái tim khi khóc.
Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến việc bú mẹ, khiến bé ngậm bắt vú không hiệu quả, bú không đủ sữa và hay cáu gắt. Rất may mắn, đây là một tật nhỏ có thể được các bác sĩ can thiệp bằng một thủ thuật rất nhanh chóng và đơn giản.
Cha mẹ phải làm gì khi thấy bé lè lưỡi?
Thay vì lo lắng suông, cha mẹ hãy hành động một cách có hệ thống. Dưới đây là các bước cụ thể để đánh giá tình hình một cách chính xác và bình tĩnh, giúp cha mẹ có đầy đủ thông tin cần thiết trước khi tham vấn chuyên gia.
Bước 1: Bình tĩnh quan sát và ghi chép
Việc đầu tiên là giữ bình tĩnh. Hãy dành 1-2 ngày quan sát và ghi lại tần suất, thời điểm bé lè lưỡi và các hành vi khác đi kèm. Việc này cung cấp thông tin vô giá cho bác sĩ.
Bạn có thể tạo một danh sách kiểm tra nhanh để ghi chú lại:
- Bé lè lưỡi khi nào (lúc đói, lúc chơi, hay cả khi ngủ)?
- Hành động có đi kèm dấu hiệu nào khác không (gồng mình, quấy khóc)?
- Việc bú và giấc ngủ của bé có bị ảnh hưởng không?
- Bé có tăng cân đều đặn theo biểu đồ tăng trưởng không?
Bước 2: Khi nào CHẮC CHẮN cần gặp bác sĩ?
Hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa ngay nếu bé lè lưỡi KÈM THEO bất kỳ dấu hiệu báo động nào được liệt kê dưới đây. Đừng chần chừ hay cố gắng tự chẩn đoán tại nhà.
- Bé có biểu hiện khó thở, thở khò khè, da quanh môi tím tái.
- Bé bỏ bú, sụt cân hoặc không tăng cân trong thời gian dài.
- Bé ngủ li bì một cách bất thường, rất khó đánh thức.
- Lưỡi trông quá to so với miệng hoặc có các mảng trắng dày đặc.
- Trực giác của một người làm cha, làm mẹ mách bảo bạn có điều gì đó thực sự không ổn.
Câu hỏi thường gặp về bé 5 tháng hay lè lưỡi?
Sau khi đã tìm hiểu các nguyên nhân, có thể cha mẹ vẫn còn một vài băn khoăn cụ thể. Hãy cùng giải đáp nhanh những thắc mắc thường gặp nhất để bạn có thể hoàn toàn yên tâm nhé.
Bé 5 tháng hay lè lưỡi và gồng mình có sao không?
Đây thường là hành động bình thường thể hiện cảm xúc mạnh của bé như quá phấn khích khi chơi đùa hoặc đang khó chịu, bực bội vì một điều gì đó.
Tuy nhiên, nếu tần suất gồng mình và lè lưỡi xảy ra quá nhiều, đi kèm với việc bé khóc thét dữ dội hoặc có biểu hiện bất thường khác, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ các vấn đề về thần kinh hoặc tiêu hóa.
Có nên rơ lưỡi cho bé hàng ngày không?
Có, việc rơ lưỡi (vệ sinh lưỡi) hàng ngày là rất NÊN làm. Việc này không chỉ giúp khoang miệng bé sạch sẽ mà còn phòng ngừa hiệu quả bệnh tưa lưỡi (nấm miệng).
Bạn nên dùng gạc y tế mềm hoặc khăn xô sạch, thấm vào nước muối sinh lý (NaCl 0.9%), sau đó nhẹ nhàng lau sạch bề mặt lưỡi, nướu và hai bên má trong của bé. Thực hiện đều đặn 1-2 lần mỗi ngày.
Bé lè lưỡi liên tục khi ngủ có nguy hiểm không?
Nếu bé chỉ lè lưỡi nhưng vẫn thở đều, ngủ ngon và da dẻ hồng hào thì không đáng ngại. Đây có thể chỉ là một thói quen khi bé đi vào giấc ngủ sâu.
Ngược lại, nếu việc lè lưỡi đi kèm với tiếng thở bất thường, ngáy to, hoặc có vẻ khó thở, đó có thể là dấu hiệu đường hô hấp của bé không được thông thoáng. Lúc này, bạn cần cho bé đi khám bác sĩ ngay.
Bé lè lưỡi nhiều có ảnh hưởng đến việc tập nói không?
Không những không ảnh hưởng, đây còn là một bước đệm tích cực. Hành động lè lưỡi, chu môi chính là cách bé “tập thể dục” cho các cơ quan phát âm như lưỡi, môi, hàm.
Việc vận động miệng-lưỡi linh hoạt từ sớm sẽ tạo nền tảng vững chắc, giúp bé phát âm các âm tiết phức tạp tốt hơn khi bước vào giai đoạn tập nói sau này.
Bé bắt đầu ăn dặm hay lè lưỡi hơn, có phải bé không thích thức ăn?
Chưa chắc. Đây rất có thể là biểu hiện của “phản xạ đẩy lưỡi”, một phản xạ tự nhiên giúp bé không bị sặc dị vật khi còn nhỏ.
Khi mới tiếp xúc với thìa và thức ăn đặc hơn sữa, bé sẽ vô thức dùng lưỡi đẩy ra. Phản xạ này sẽ giảm dần khi bé lớn hơn. Bạn hãy kiên nhẫn và tiếp tục cho bé thử với lượng nhỏ.
Kết luận
Việc bé 5 tháng hay lè lưỡi đa phần là một dấu hiệu phát triển hoàn toàn bình thường và đáng yêu. Đây là cách bé khám phá cơ thể, giao tiếp và cho thấy con đang chuẩn bị sẵn sàng cho hành trình ăn dặm.
Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa con đi khám nếu nhận thấy lưỡi của bé có vẻ quá to so với miệng và luôn ở trong tình trạng chìa ra ngoài, hoặc nếu hành động lè lưỡi đi kèm với bất kỳ dấu hiệu khó thở nào. Đây là những trường hợp hiếm gặp nhưng cần được bác sĩ kiểm tra để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho con.
- Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM).
- Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
- 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ
Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.
