Bé 5 tháng bị viêm họng thường khiến cha mẹ hoang mang vì con quấy khóc, bỏ bú, sốt nhẹ mà không rõ nguyên nhân. Ở độ tuổi này, hệ miễn dịch của bé còn non nớt, nếu chăm sóc sai cách dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm phổi hoặc suy hô hấp.
Bài viết này Sakura Montessori sẽ giúp cha mẹ nhận biết sớm dấu hiệu viêm họng, khi nào cần đi khám và cách chăm sóc bé an toàn tại nhà, tránh lạm dụng thuốc hay những mẹo dân gian sai lầm.
Bé 5 tháng bị viêm họng có nguy hiểm không?
Viêm họng ở trẻ 5 tháng tuổi tưởng chừng là bệnh nhẹ, nhưng thực tế có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Do hệ miễn dịch còn non yếu, bé rất dễ chuyển từ viêm họng đơn thuần sang các bệnh lý hô hấp nặng hơn như viêm phổi.
- Trẻ 5 tháng tuổi đang trong giai đoạn hoàn thiện hệ miễn dịch nên rất nhạy cảm với tác nhân virus và vi khuẩn đường hô hấp. Viêm họng ở lứa tuổi này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến bú – ngủ – hô hấp của bé.
- Nếu không điều trị đúng cách, tình trạng viêm có thể lan rộng sang thanh quản, khí quản, thậm chí là phổi, gây nên các biến chứng viêm thanh khí phế quản, viêm phế quản hoặc viêm phổi.
- Các bệnh viện như Vinmec, Bệnh viện Nhi Trung ương, Medlatec đều khuyến cáo: trẻ dưới 6 tháng tuổi khi có dấu hiệu viêm họng cần được theo dõi sát sao và không nên tự điều trị tại nhà kéo dài.
“Trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là dưới 6 tháng tuổi bị viêm họng cấp nếu không được điều trị đúng có thể gặp nguy cơ suy hô hấp, viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết.”
_Theo bác sĩ CKI Nhi khoa, Bệnh viện Vinmec_
Dấu hiệu nhận biết bé 5 tháng bị viêm họng
Dấu hiệu viêm họng ở trẻ nhỏ thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ các thay đổi trong ăn – ngủ – hô hấp của bé, cha mẹ có thể nhận biết sớm và có hướng xử lý phù hợp.
Bé có sốt không rõ nguyên nhân
Sốt là dấu hiệu đầu tiên và phổ biến nhất khi bé bị viêm họng. Bé có thể sốt nhẹ từ 37.5–38.5°C hoặc cao hơn, kèm theo cảm giác mệt lả, khó chịu, ngủ không sâu. Một số trường hợp sốt kéo dài 1–2 ngày trước khi xuất hiện ho hoặc nghẹt mũi.
Bỏ bú, nuốt đau, quấy khóc khi bú
Viêm làm niêm mạc họng sưng đỏ, khiến bé đau khi nuốt, từ đó giảm bú hoặc bú rất ngắn. Biểu hiện thường gặp là bé bú vài giây rồi nhả vú, quấy khóc khi mẹ đặt ti, hoặc đẩy bình sữa ra liên tục. Ngoài ra, bé cũng có thể cáu kỉnh và khó ngủ về đêm.
Ho khan, khò khè, thở rít nhẹ
Ho ở trẻ 5 tháng thường không có đờm rõ rệt. Bé ho ngắt quãng, có tiếng rít khi thở, đặc biệt lúc ngủ hoặc khi thay đổi tư thế. Trong một số trường hợp, ho đi kèm khò khè hoặc thở rút lõm ngực, cần cảnh giác vì có thể là dấu hiệu viêm tiểu phế quản.
3 Nguyên nhân chính gây viêm họng ở trẻ 5 tháng
Viêm họng ở trẻ 5 tháng thường xảy ra do nhiễm virus hoặc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, lạnh. Hệ miễn dịch của bé còn yếu nên rất dễ bị tấn công dù chỉ là thay đổi thời tiết nhẹ.
Ở độ tuổi 5 tháng, bé chưa được tiêm đủ các mũi phòng bệnh hô hấp, đồng thời hệ miễn dịch cũng chưa hoàn thiện. Vì vậy, những nguyên nhân sau rất dễ khiến bé bị viêm họng:
Nhiễm virus – nguyên nhân phổ biến nhất
RSV (virus hợp bào hô hấp) là tác nhân hàng đầu gây viêm họng, viêm phế quản ở trẻ sơ sinh. Ngoài ra còn có Adenovirus, Rhinovirus, cúm A/B – đều lây lan qua giọt bắn, không khí hoặc tiếp xúc gần.
Bé có thể bị lây virus khi:
- Người lớn ho, hắt hơi gần bé mà không đeo khẩu trang
- Anh chị lớn trong nhà đi học về, mang mầm bệnh về
- Ở trong môi trường có nhiều người cùng lúc (tiệc tùng, chỗ đông người)
Môi trường không phù hợp
- Phòng bật điều hòa lạnh, bé không được giữ ấm cổ
- Không khí khô, đặc biệt vào mùa đông → làm khô niêm mạc họng, virus dễ xâm nhập
- Nhà có khói thuốc lá, bụi mịn, lông thú nuôi
Lây từ người lớn bị bệnh
- Người chăm sóc đang ho, viêm họng nhưng vẫn hôn, bế, gần bé quá mức.
- Không rửa tay trước khi pha sữa, bế bé, thay tã cũng có thể vô tình lây bệnh.
Lưu ý quan trọng: Trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa thể tự bảo vệ cơ thể. Mọi tác động từ môi trường xung quanh đều có thể làm bé bị nhiễm trùng hô hấp, trong đó viêm họng là bước khởi đầu thường gặp.
Khi nào cần đưa bé đi khám bác sĩ?
Không phải cứ ho hay sốt là phải đưa bé đi viện ngay, nhưng cũng không được chủ quan. Việc nhận biết đúng thời điểm cần đi khám sẽ giúp bé tránh được những biến chứng nguy hiểm.
Cha mẹ nên theo dõi kỹ các dấu hiệu để quyết định đưa bé đi khám kịp thời. Dưới đây là những tình huống cần phải đi khám càng sớm càng tốt:
| Tình huống thường gặp | Hành động nên làm |
| Bé sốt trên 38.5°C liên tục hơn 2 ngày | Đưa bé đến cơ sở y tế nhi khoa để kiểm tra nguyên nhân. |
| Bé bỏ bú hoàn toàn, khóc nhiều, không ngủ | Cần khám bác sĩ ngay vì có thể bé đang đau họng nặng hoặc bị biến chứng. |
| Bé thở nhanh, rút lõm ngực, khò khè liên tục | Đây là dấu hiệu cảnh báo viêm phổi – cần đưa đi viện gấp. |
| Sau 48 giờ chăm sóc nhưng bé không đỡ | Không nên tiếp tục theo dõi tại nhà, cần bác sĩ kiểm tra sâu hơn. |
Dấu hiệu khẩn cấp cần đưa đi viện ngay:
- Bé tím môi, thở rít khi bú hoặc khóc
- Bé lừ đừ, ngủ li bì, không phản ứng với xung quanh
- Bé nôn ói nhiều, tiêu chảy kèm theo sốt cao.
Lưu ý dành cho cha mẹ: Nếu không chắc chắn về tình trạng của bé, tốt nhất vẫn nên đưa đến bác sĩ để được đánh giá. Trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi có thể chuyển biến rất nhanh chỉ sau vài giờ.
Cách chăm sóc bé 5 tháng bị viêm họng tại nhà
Đa số trường hợp viêm họng ở trẻ 5 tháng là do virus và sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Phụ huynh không nên quá lo lắng hay vội vàng dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
Rửa mũi giúp làm sạch dịch nhầy, bụi bẩn và virus còn đọng lại trong mũi – họng. Mỗi ngày, mẹ có thể nhỏ vài giọt nước muối sinh lý 0.9% vào từng bên mũi bé, sau đó hút nhẹ bằng dụng cụ chuyên dụng. Việc này giúp bé dễ thở hơn, giảm kích ứng vùng họng.
Cho bú nhiều hơn bình thường
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng và kháng thể tự nhiên tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Khi bị viêm họng, bé có thể bỏ bú vài cữ nhưng mẹ nên kiên trì, chia nhỏ bữa và cho bé bú nhiều lần trong ngày để giúp cơ thể bé nhanh hồi phục.
Giữ ấm vùng cổ và hạn chế gió lạnh
Tránh để bé nằm nơi có gió lùa hoặc ngay luồng lạnh của điều hòa. Mẹ nên quấn khăn mỏng quanh cổ bé (nếu thời tiết lạnh), cho bé mặc quần áo đủ ấm, không để lộ bụng, cổ và gan bàn chân.
Dùng máy tạo ẩm nếu không khí hanh khô
Không khí khô sẽ khiến niêm mạc họng của bé dễ bị tổn thương và lâu lành. Mẹ có thể dùng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước nhỏ trong phòng để giữ độ ẩm ổn định (khoảng 50–60%).
Tránh xông tinh dầu hoặc mẹo dân gian không kiểm chứng
Nhiều phụ huynh có thói quen xông tinh dầu, nấu nước lá hoặc dùng tỏi, hẹ… Tuy nhiên, những cách này chưa có bằng chứng an toàn cho trẻ dưới 6 tháng và có thể gây kích ứng hô hấp, thậm chí bỏng nếu lỡ tiếp xúc trực tiếp. Tuyệt đối không dùng mật ong cho bé dưới 1 tuổi vì nguy cơ ngộ độc botulinum.
Có nên dùng thuốc hoặc kháng sinh không?
Phần lớn trường hợp viêm họng ở bé 5 tháng là do virus nên không cần dùng kháng sinh. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vì quá lo mà tự ý cho bé uống thuốc, điều này có thể gây hại thay vì giúp bé mau khỏi.
Kháng sinh chỉ dùng khi có nhiễm khuẩn rõ ràng
Trẻ chỉ cần uống kháng sinh nếu bác sĩ xác định bé bị viêm họng do vi khuẩn. Dấu hiệu thường gặp: sốt cao không hạ, họng có mủ trắng, xét nghiệm viêm tăng. Nếu không có chỉ định, không nên tự ý dùng.
Dùng thuốc sai cách có thể gây hại
Thuốc hạ sốt hoặc giảm ho nếu dùng không đúng liều có thể khiến bé bị rối loạn tiêu hóa, buồn ngủ nhiều, thậm chí ảnh hưởng gan. Ngoài ra, dùng thuốc sớm dễ khiến bé bị lờn thuốc, khó điều trị về sau.
Sốt nhẹ có thể xử lý tại nhà
Nếu bé sốt dưới 38.5°C, vẫn bú và chơi bình thường, mẹ chỉ cần lau người bằng khăn ấm, mặc đồ thoáng và theo dõi thêm. Không vội dùng thuốc hạ sốt.
Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ
Theo WHO và Bộ Y tế, trẻ dưới 6 tháng chỉ nên dùng thuốc khi được khám và kê đơn bởi bác sĩ nhi khoa. Việc tự ý dùng thuốc có thể gây nhiều rủi ro không đáng có.
Chăm bé sau viêm họng mẹ cần làm gì?
Sau khi khỏi bệnh, cơ thể bé thường yếu hơn bình thường, đặc biệt là hệ miễn dịch và tiêu hóa. Giai đoạn phục hồi đóng vai trò quan trọng giúp bé khỏe lại hoàn toàn và không tái bệnh.
- Tiếp tục cho bé bú mẹ hoàn toàn để bổ sung kháng thể tự nhiên, tăng sức đề kháng. Nếu bé bú ít trong thời gian bệnh, nên chia nhỏ cữ và cho bú thường xuyên hơn.
- Cho bé nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế tiếp xúc với người lạ, tránh môi trường ồn ào hoặc ánh sáng mạnh khiến bé bị kích thích.
- Có thể hỏi ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh nếu bé vừa dùng kháng sinh hoặc có biểu hiện rối loạn tiêu hóa (phân lỏng, đầy hơi…).
- Theo dõi các dấu hiệu kéo dài như ho nhiều, mệt mỏi, bú kém sau 5–7 ngày để kịp thời kiểm tra lại nếu cần.
Phòng ngừa viêm họng tái phát cho bé
Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho bé. Với trẻ 5 tháng tuổi, việc tạo môi trường sống sạch sẽ, ấm áp và ít tiếp xúc mầm bệnh là điều quan trọng nhất.
- Người lớn khi bị ho, sổ mũi nên đeo khẩu trang khi chăm sóc bé. Hạn chế hôn má, thơm trán hoặc nói chuyện quá gần.
- Vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi pha sữa, bế, thay tã cho trẻ.
- Giữ ấm cổ, ngực và bàn chân cho bé, nhưng không ủ quá kín vì có thể gây đổ mồ hôi, dễ cảm lạnh ngược.
- Không đưa bé đến nơi đông người như siêu thị, đám tiệc, bệnh viện nếu không thật sự cần thiết, nhất là vào mùa lạnh hoặc lúc dịch bùng phát.
FAQs – Câu hỏi thường gặp về bé 5 tháng bị viêm họng?
Nhiều phụ huynh thắc mắc liệu có nên tắm, dùng mẹo dân gian, kiêng gió… khi con bị viêm họng. Dưới đây là các câu trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm.
Bé 5 tháng bị viêm họng có nguy hiểm không?
Nếu nhẹ, bệnh có thể tự khỏi. Nhưng nếu không theo dõi sát, bé có thể bị viêm phế quản, viêm phổi. Nên đi khám khi bé sốt cao, bỏ bú, khó thở.
Có nên dùng nước lá hẹ, mật ong hay mẹo dân gian không?
Không. Mật ong dễ gây ngộ độc, còn lá hẹ, tỏi chưa an toàn cho trẻ sơ sinh. Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ mẹo nào.
Có cần kiêng gió, kiêng tắm hoàn toàn không?
Không cần kiêng tuyệt đối. Vẫn có thể tắm nước ấm trong phòng kín, lau khô kỹ và giữ ấm. Tránh quấn bé quá kín gây đổ mồ hôi ngược.
Có nên dùng thuốc ho, thuốc long đờm cho bé không?
Chỉ dùng khi bác sĩ kê đơn. Tuyệt đối không tự chia nhỏ thuốc người lớn. Ưu tiên rửa mũi, bú nhiều và giữ ẩm không khí.
Viêm họng có dễ tái phát không và mẹ nên phòng thế nào?
Có. Mẹ cần giữ ấm đúng cách, vệ sinh tay sạch, tránh tiếp xúc người bệnh và duy trì môi trường sống sạch, ấm, đủ ẩm cho bé.
Lời kết
Viêm họng ở trẻ 5 tháng tuy thường do virus và có thể tự khỏi, nhưng nếu cha mẹ chủ quan hoặc xử lý sai cách, bệnh có thể diễn tiến nặng hơn và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của bé. Việc nhận biết sớm dấu hiệu, chăm sóc đúng tại nhà và đưa bé đi khám kịp thời là chìa khóa để bé nhanh khỏi bệnh và không tái phát.
- Giáo viên Montessori Quốc tế được chứng nhận bởi Hiệp hội Phát triển Montessori Quốc tế (IAPM).
- Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội
- 13 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ nhỏ
Vừa tốt nghiệp đại học, cô Lã Thị Phương Thảo đã bén duyên với Sakura Montessori và gắn bó đến nay đã được 13 năm. Trong một thập kỷ làm việc với các bạn nhỏ tại Sakura Montessori, cô Phương Thảo luôn theo đuổi phương châm giáo dục cá nhân hóa dựa vào thiên hướng phát triển, cá tính riêng của mỗi cá nhân trẻ cũng như phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ để đạt được hiệu quả cao nhất.
